Page 143 - kpiebook62006
P. 143
138
กับชุมชนอื่น ๆ และ ความสัมพันธ์กับรัฐและตลาด ชุมชนรูปแบบใหม่เริ่มมีขอบเขตครอบคลุมเครือข่าย
9
กว้างขวาง เชื่อมโยงพื้นที่ในชนบทกับเมือง ปรับตัวและเปลี่ยนแปลง ขัดแย้งและเกิดใหม่อย่างรวดเร็ว
นักวิชาการมีความพยายามในการอธิบายถึงลักษณะของชุมชนในหลายมิติ มิติหนึ่ง
ในการมองชุมชนซึ่งเกี่ยวข้องกับระบอบการเมืองการปกครองนั้น คือการมองชุมชนในฐานะที่เป็นขบวนการ
ของสังคม กล่าวคือ เป็นการรวมตัวของกลุ่มคนที่มีอุดมการณ์และกระบวนการในการจัดการ เพื่อให้บรรลุ
วัตถุประสงค์ร่วมกันในการแก้ปัญหาส่วนรวม การรวมตัวกันจึงประกอบด้วยสมาชิกที่หลากหลาย ทั้งประชาชน
ปัจเจก องค์กรอิสระสาธารณะประโยชน์ ภาครัฐ ภาคธุรกิจเอกชน มีเครือข่ายการมีส่วนร่วมที่กว้างขวางใน
10
ประเด็นที่มีความสนใจร่วมกัน การมองชุมชนลักษณะนี้สอดคล้องกับแนวคิดที่เรียกว่า “ชุมชนนิยม”ซึ่งเป็น
ปรัชญาทางสังคมและการเมืองที่เน้นความส าคัญของชุมชนโดยถือเป็นส่วนหนึ่งในวิถีทางการเมือง ในฐานะที่
ชุมชนมีบทบาทในการวิเคราะห์และติดตามสถาบันทางการเมืองต่างๆ และเป็นแนวคิดที่เข้าใจในลักษณะความ
เป็นอยู่และอัตลักษณ์ของมนุษย์ที่อยู่รวมกันเป็นสังคม ภายใต้แนวคิดชุมชนนิยม ชุมชนมีบทบาทในการก าหนด
และปรับแต่งปัจเจก โดยพื้นฐานทางสังคมเป็นสิ่งที่ผูกติดกับตัวตนของปัจเจก ปัจเจกจึงถูกสร้างขึ้นโดยชุมชนที่
บุคคลนั้นเป็นส่วนหนึ่งอยู่ และท าให้ปัจเจกสามารถด ารงความเป็นตัวตนได้ในสังคมหรือวัฒนธรรมของตน โดย
ที่วัฒนธรรมแต่ละสังคมจะมีกฎเกณฑ์คุณค่าแตกต่างกันไป นั่นคือปัจเจกบุคคลมิได้ด ารงตัวตนอยู่ด้วยการยึด
11
หลักสากล (Universal) ตายตัวเหมือนกันไปทั้งหมด แนวคิดอันมีลักษณะชุมชนนิยมจึงให้ความส าคัญกับ
12
ลักษณะที่มีอยู่ร่วมกันของกลุ่มคน โดยเฉพาะในเชิงวัฒนธรรมและวิถีชีวิต ทั้งในแง่สิทธิทางการเมือง
เศรษฐกิจ สังคม และการจัดการทรัพยากร
สังคมไทยเป็นสังคมที่ยังให้ความส าคัญกับชุมชนซึ่งมีลักษณะทางวัฒนธรรมแตกต่าง
จากวัฒนธรรมในระบบทุนนิยมที่เน้นความเป็นปัจเจกชนมากกว่า ชุมชนในสังคมไทยมีลักษณะที่มีความ
เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และช่วยเกื้อกูลกันในชุมชน มีวัฒนธรรมประเพณีต่าง ๆ ในชุมชนที่ผสมผสานกับวิถีชีวิตของ
9 กาญจนา แก้วเทพ, สื่อเพื่อชุมชน: การประมวลองค์ความรู้, (กรุงเทพมหานคร : ส านักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, 2543), หน้า
14 อ้างถึงใน อมรวิชช์ นาครทรรพ, การศึกษาในวิถีชุมชน: การสงเคราะห์ประสบการณ์ ในชุดโครงการวิจัยด้านการศึกษากับชุมชน,
(กรุงเทพมหานคร: ส านักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, 2548)
10 อานันท์ กาญจนพันธุ์, พลวัตรในการจัดการทรัพยากร: กระบวนทัศน์และนโยบาย, (กรุงเทพมหานคร: ส านักงานกองทุนสนับสนุน
การวิจัย)
11 ศรัณยุ หมั้นทรัพย์, พลเมืองและความเป็นพลเมืองกับมุมมองที่แตกต่าง ระหว่างเสรีนิยมและชุมชนนิยม (ตอนที่ 2), 2562,
สืบค้นจาก http://tpir53.blogspot.com/2010/11/2.html
12 ธร ปีติดล, แนวคิดชุมชนนิยมกับการสร้างเสริมเสรีภาพ, (ออนไลน์). แหล่งที่มา http://v-reform.org/wp-content/uploads/
2014/06/แนวคิดเรื่องชุมชนกับการสร้างเสริมเสรีภาพ.pdf
