Page 114 - kpiebook62006
P. 114
109
ระบอบประชาธิปไตย ที่พลเมืองต้องท าหน้าที่ด้วยความเต็มใจ หรือท าด้วยจิตส านึก ไม่ใช่เพราะถูกบังคับ
นอกจากนั้นแล้ว รายวิชาดังกล่าวยังมุ่งเน้นไปในเรื่องหน้าที่ต่อชาติ หรือเป็นเรื่องชาตินิยม ที่ไม่ได้ให้
ความส าคัญกับสิ่งรอบตัว หรือชุมชนของตนเอง วิชาดังกล่าวได้จัดการเรียนการสอนจนถึงพ.ศ.2521 ต่อมาจึง
ได้มีการยุบ “วิชาหน้าที่พลเมือง” ไปรวมกับ “กลุ่มสร้างเสริมประสบการณ์ชีวิต” ในระดับประถมศึกษา และ
“กลุ่มสังคมศึกษา” ในระดับมัธยมศึกษา วิชานี้จึงถูกลดบทบาทลงจนถึงปัจจุบัน ซึ่งในหลักสูตรปัจจุบัน จะเน้น
ไปที่ความรู้ที่เป็นเนื้อหาสาระมากกว่าการสร้างความเป็นพลเมืองให้เกิดขึ้นจริงโดยจิตส านึก วิชาหน้าที่พลเมือง
จึงกลายเป็นเรื่องน่าเบื่อส าหรับการจัดการเรียนการสอนในโรงเรียน ท าให้การปลูกฝังหน้าที่พลเมืองของ
ประเทศไทยนั้น ขาดการปลูกฝังตั้งแต่วัยเด็ก อันส่งผลกระทบต่อคนในสังคมปัจจุบันที่ไม่เข้าใจถึงความเป็น
พลเมือง และกลับเรียกร้อง “สิทธิเสรีภาพ” เพื่อตนเอง โดยไม่พิจารณาถึง “หน้าที่” ตนเองนั้นต้องกระท าหรือ
45
งดเว้นการกระท า
ประเทศไทยได้เริ่มมีความตื่นตัวกับการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมืองอีกครั้งในช่วงสิบปีที่
ผ่านมา เมื่อกระทรวงศึกษาธิการได้มีการแต่งตั้ง “คณะกรรมการพัฒนาการศึกษาเพื่อความเป็นพลเมือง” ขึ้น
ในพ.ศ.2553 ต่อมาคณะอนุกรรมการนโยบายปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง ด้านพัฒนาการศึกษาเพื่อสร้าง
ความเป็นพลเมืองดี ได้จัดท ายุทธศาสตร์พัฒนาการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง พ.ศ.2553-2561 ขึ้น
เพื่อให้เป็นกลไกส าคัญในการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง ในด้านการสร้างความเป็นพลเมือง ให้บัง
เกิดผลเป็นรูปธรรมและสู่ความส าเร็จตามเป้าหมายที่วางไว้ โดยในยุทธศาสตร์ฯ ดังกล่าว ได้ระบุถึงคุณสมบัติ
ของความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยของคนไทย ไว้ 6 ประการ ได้แก่
(1) พึ่งตนเองและรับผิดชอบตนเองได้ ไม่อยู่ภายใต้การครอบง าของระบบอุปถัมภ์
(2) เคารพสิทธิผู้อื่น ไม่ใช้สิทธิเสรีภาพของตนไปละเมิดสิทธิเสรีภาพของบุคคลอื่น
(3) เคารพความแตกต่าง มีทักษะในการฟัง และยอมรับความคิดเห็นที่แตกต่างจากตนเอง
(4) เคารพหลักความเสมอภาค เคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของผู้อื่น และเห็นคนเท่าเทียมกัน
มองคนเป็นแนวระนาบ ไม่ใช่แนวดิ่ง
(5) เคารพกติกา เคารพกฎหมาย ใช้กติกาในการแก้ปัญหา ไม่ใช้ก าลัง และยอมรับผลของ
การละเมิดกฎหมาย
45 ปริญญา เทวานฤมิตรกุล, การศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง, (กรุงเทพมหานคร: สถาบันสัญญา ธรรมศักดิ์ เพื่อประชาธิปไตย), หน้า
50-52.
