Page 71 - b29416_Fulltext

69

การเลือกตั้งทั่วไป พ.ศ. 2544

ในการเลือกตั้งปี 2544 ซึ่งเป็นการเลือกตั้งครั้งแรกภายใต้กติการัฐธรรมนูญ 2540 มีพรรค
ขนาดเล็กชนะเลือกตั้งเข้าสู่สภาจ านวน 4 พรรค คือ เสรีธรรม (14 ที่นั่ง) ที่มีนายพินิจ จารุสมบัติ

เป็นหัวหน้าพรรคราษฎร (2 ที่นั่ง) ที่มี พล.อ.อ. สมบุญ ระหงษ์ เป็นหัวหน้าพรรคถิ่นไทย (1 ที่นั่ง)

และกิจสังคม (1 ที่นั่ง) ที่มีดร.พิจิตต รัตตกุล ทั้งนี้ เนื่องด้วยระบบบัญชีรายชื่อในรัฐธรรมนูญปี 2540
ก าหนดให้มีเพดานขั้นต่ าร้อยละ 5 ท าให้ทั้ง 4 พรรคซึ่งได้คะแนนในระบบบัญชีรายชื่อต่ ากว่าร้อยละ

5 ไม่ได้รับการจัดสรรที่นั่งในระบบบัญชีรายชื่อ เหลือเพียงแต่ที่นั่งในระบบเขต (ดูตารางที่ 15)
ประเด็นที่ควรหมายเหตุไว้ในการเลือกตั้งครั้งนี้คือ พรรคเล็กอย่างเสรีธรรม ราษฎร และ

กิจสังคม คือ พรรคขนาดเล็กที่มีลักษณะของกลุ่มการเมืองท้องถิ่น (local factions) ซึ่งสะท้อน
ผลประโยชน์ของกลุ่มย่อย มากกว่าเป็นพรรคทางเลือกเชิงนโยบาย ซึ่งท าให้ยากที่จะได้คะแนนเสียง

จ านวนมากในระบบบัญชีรายชื่อที่ผู้เลือกตั้งมองหานโยบายที่โดดเด่น ตัวอย่างที่ชัดเจนคือ

พรรคเสรีธรรมที่ได้ที่นั่งในระบบเขตถึง 14 ที่นั่ง แต่ได้คะแนนจากบัตรบัญชีรายชื่อเพียง 2.82%
ท าให้ไม่ได้รับจัดสรรที่นั่งในระบบบัญชีรายชื่อ (ดูตารางที่ 15)

มีเพียงพรรคถิ่นไทยของนายพิจิตต อดีตผู้ว่าราชการกรุงเทพฯ ที่เข้าข่ายเป็นพรรคการเมือง

ขนาดเล็กในเชิงประเด็นที่พยายามน าเสนอนโยบายด้านสิ่งแวดล้อมที่มีความโดดเด่นจากพรรคอื่น
ในระบบ โดยความตั้งใจของพรรคถิ่นไทยคือตั้งเป้าหมายที่จะเป็นพรรคกรีน (Green Party)

ของเมืองไทยในลักษณะเดียวกับพรรคกรีนของเยอรมนีที่ประสบความส าเร็จในการผลักดันประเด็น
ด้านสิ่งแวดล้อมในรัฐสภา อย่างไรก็ตาม ด้วยการเป็นพรรคการเมืองตั้งใหม่ที่ยังไม่เป็นที่รู้จักดีนัก

ประกอบกับกติกาส าคัญว่าด้วยเพดานขั้นต่ าร้อยละ 5 ท าให้พรรคถิ่นไทยไม่ประสบความส าเร็จ
ในการเลือกตั้งครั้งนี้ ได้ ส.ส. มาเพียงคนเดียวในระบบเขต คือ นายบุญเติม จันทะวัฒน์ จากจังหวัด

ร้อยเอ็ด ซึ่งต่อมาก็ได้ย้ายไปสังกัดกับพรรคไทยรักไทยเช่นเดียวกับ ส.ส.สังกัดพรรคขนาดเล็กคนอื่นๆ

และในเวลาต่อมาพรรคถิ่นไทยก็ถูกยุบไปเนื่องจากมิได้ยื่นรายงานการด าเนินกิจการของพรรคต่อ
33
นายทะเบียนพรรคการเมืองตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง 2541
ฉะนั้น เกณฑ์ขั้นต่ าร้อยละ 5 นับเป็นกลไกที่ท าให้พรรคขนาดเล็กเข้าสู่สภาได้ยาก เพราะ
ไม่สามารถได้ที่นั่งในระบบบัญชีรายชื่อเกินเพดานที่ก าหนดไว้ จึงต้องหวังจากระบบเขต ซึ่งปรกติ

จะสู้พรรคการเมืองขนาดใหญ่ได้ล าบากในระบบเขตเลือกตั้งแบบเขตเดียวคนเดียวที่อาศัยการชนะ

โดยเสียงข้างมากแบบธรรมดา

33 “ประกาศนายทะเบียนพรรคการเมือง เรื่อง การยุบพรรคถิ่นไทย,” ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 119 ตอน 22 ง วันที่ 14 มีนาคม 2545,

น.26 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/00043387.PDF