Page 39 - kpi20899

“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์

ในห้องสมุดต่างๆ เกี่ยวกับแนวคิด ทฤษฎี รวมถึงงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อประมวลความรู้มาใช้เป็นกรอบ

ในการถอดบทเรียนครั้งนี้ รวมถึงการลงพื้นที่ชุมชนเพื่อสร้างความสัมพันธ์ บอกเล่าวัตถุประสงค์ เป้าหมาย

ของการวิจัยให้ชาวบ้านและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องได้รับรู้และเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการวิจัย เริ่มตั้งแต่การ

พัฒนาแนวค้าถาม การเก็บรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์และน้าเสนอผลการศึกษา

จากการศึกษาข้อมูลเอกสารและการลงพื้นที่ชุมชนที่ผ่านมานั้น คณะผู้วิจัยจึงได้ออกแบบ

เครื่องมือ โดยได้มีการพัฒนาแนวค้าถาม เป็นแนวค้าถามกึ่งโครงสร้าง เพื่อใช้ในการสัมภาษณ์เชิงลึก

(indepth interview) และการสนทนากลุ่ม (Focus group) ซึ่งพัฒนาขึ้นมาจากวัตถุประสงค์ของการวิจัย

ปัญหาการวิจัยและกรอบความคิดในการวิจัย ทั้งนี้แนวค้าถามที่ใช้จะมีลักษณะของการใช้เป็นแนวทาง

ในการสัมภาษณ์ ที่เปิดโอกาสให้ผู้ถูกถามได้แสดงความคิดเห็นหรือบอกเล่าประสบการณ์และความนึกคิด

ของตนได้อย่างเป็นอิสระ แนวค้าถามที่ใช้จึงมีลักษณะแบบไม่เป็นทางการ (informal interview) เป็น

ค้าถามแบบกึ่งโครงสร้างปลายเปิด (semi-unstructure open-ended) โดยมีรายละเอียดในขั้นตอนของ

การพัฒนาแนวค้าถามดังนี้

1) ขั้นตอนในการสร้างแนวค้าถามกึ่งโครงสร้างในการสัมภาษณ์แบบลึก

 ศึกษาแนวคิด ทฤษฎี ที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ แนวคิดเกี่ยวกับประชาธิปไตยชุมชน แนวคิด

เกี่ยวกับสิทธิชุมชน แนวคิดเรื่องทุนทางสังคม แนวคิดพลังแห่งการสร้างสรรค์ แนวคิดเกี่ยวกับการ

ถอดบทเรียนด้วยการเล่าเรื่อง เพื่อเป็นข้อมูลในการสร้างแนวค้าถามที่สอดคล้องกับแนวคิดหลักในการวิจัย

และสอดคล้องกับแนวทางที่จะน้าไปสู่การถอดบทเรียน

 ก้าหนดขอบข่ายของข้อมูลที่ต้องการศึกษาอย่างกว้างๆ เช่น ประวัติความเป็นมาและ

การก่อตั้งชุมชน บริบทของทรัพยากรในอดีต ความเปลี่ยนแปลงจากอดีตสู่ปัจจุบัน จุดเริ่มของการรวมกลุ่ม

เพื่อเข้ามาจัดการทรัพยากรน้้า กระบวนการต่อสู้ ต่อรอง และการมีส่วนร่วม ผลของการมีส่วนร่วมในการ

จัดการทรัพยากรน้้าในปัจจุบัน เป็นต้น

 การสร้างแนวค้าถาม น้าแนวค้าถามส่งให้ผู้เชี่ยวชาญพิจารณาความเหมาะสมของ

ค้าถาม

 น้าแนวค้าถามไปทดลองสัมภาษณ์ ในการวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยจะทดลองใช้แนวค้าถาม

สัมภาษณ์กลุ่มผู้ใช้น้้าในพื้นที่จริงประมาณ 2-3 ราย เพื่อน้าข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เพื่อปรับปรุงแนวค้าถาม

 สร้างแนวค้าถามตามที่ได้ปรับปรุงแล้ว และน้าไปใช้เก็บข้อมูลจากกลุ่มผู้ให้ข้อมูล

ส้าคัญในพื้นที่ต่อไป

38