Page 41 - kpi20899

“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์

4) การน้าแนวค้าถามไปทดลองสัมภาษณ์

ภายหลังที่ได้มีการพัฒนาและปรับปรุงเครื่องมือในการเก็บข้อมูล คณะผู้วิจัยได้น้า

แนวค้าถามไปทดสอบสัมภาษณ์กับกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งเป็นผู้ให้ข้อมูลส้าคัญ (key informant) จ้านวน

3 กลุ่ม ดังนี้

 กลุ่มชาวบ้านผู้ใช้น้้า เป็นการสัมภาษณ์เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ความเป็นมาของชุมชน

โดยบอกเล่าผ่านประสบการณ์ชีวิตของตน ซึ่งจะสะท้อนให้เห็นเรื่องราวความเป็นมาของชุมชนในอดีต และ

พลวัตการเปลี่ยนแปลงในมิติของความสัมพันธ์ภายในและภายนอกชุมชน รวมถึงการใช้ทรัพยากรและ

ท้าการเกษตรบนพื้นที่ที่น้าไปสู่การเปลี่ยนแปลง และก่อให้เกิดจุดเปลี่ยนในการรวมกลุ่มเพื่อเรียกร้องสิทธิ

ในการใช้ทรัพยากรน้้าจากอ่างเก็บน้้าร่วมกัน

 ผู้น้าชุมชน (ทั้งในอดีตและปัจจุบัน) จะเป็นการสัมภาษณ์เกี่ยวกับสภาพทั่วไปบริบท

ทางสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ รวมถึงการใช้ทรัพยากรร่วมกันของชุมชนตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน รวมถึง

จุดเปลี่ยนส้าคัญที่ก่อให้เกิดการรวมกลุ่มเพื่อเรียกร้องสิทธิในการใช้น้้าของชุมชน

 กรรมการและคณะท้างานการบริหารจัดการน้้า เป็นการสัมภาษณ์เกี่ยวกับประวัติ

ความเป็นมาของการรวมกลุ่ม เพื่อต่อสู้เรียกร้องสิทธิการใช้น้้า รวมถึงการบอกเล่าเรื่องราว ประสบการณ์

การท้างาน การใช้ทรัพยากรร่วมกันของคนในชุมชน

3.1.4 การเก็บข้อมูล

ผู้วิจัยได้ด้าเนินการใช้การเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพ 2 วิธีด้วยกันคือ

1) การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (indepth interview) ซึ่งเป็นการสัมภาษณ์อย่างไม่เป็น

ทางการโดยใช้แนวค้าถามแบบกึ่งโครงสร้างที่เป็นค้าถามปลายเปิด เน้นการสนทนาและสร้างข้อมูลร่วมกัน

ระหว่างผู้สัมภาษณ์กับผู้ถูกสัมภาษณ์เป็นรายบุคคล ทั้งนี้ในการวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยได้เก็บข้อมูลทั้งในส่วนของ

บริบทชุมชน ความเปลี่ยนแปลง และการต่อสู้ต่อรอง จนสามารถเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากร

น้้าในชุมชนอย่างยั่งยืนได้ ซึ่งข้อมูลที่ได้นอกจากสามารถพัฒนาไปเป็นข้อเสนอเชิงทฤษฎี (proposition)

ยังเป็นข้อมูลส้าคัญที่จะท้าให้การถอดบทเรียนโดยใช้การเล่าเรื่องมีความครบถ้วนรอบด้านและสมบูรณ์

ยิ่งขึ้น

2) การสนทนากลุ่ม (focus group interview) เนื่องจากการวิจัยครั้งนี้มีเป้าหมายส้าคัญ

ในการเสนอตัวแบบการจัดการทรัพยากรน้้าตามแนวทางประชาธิปไตยชุมชนที่เหมาะสม หลังจากที่ผู้วิจัย

40