Page 34 - kpi20899
P. 34
“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์
บทที่3
วิธีวิทยาของวิจัย และวิธีการด้าเนินการวิจัย
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายให้เห็นกระบวนการจัดการทรัพยากรน้้าของชุมชนภายใต้
แนวคิดสิทธิชุมชน ซึ่งด้าเนินไปบนพื้นฐานของการพัฒนาประชาธิปไตยชุมชน ในการศึกษาครั้งนี้จึงจ้าเป็น
ต้องใช้วิธีการศึกษาที่หลากหลาย โดยได้ใช้วิธีวิทยาการสร้างทฤษฎีฐานราก (grounded Theory) ซึ่งจะช่วย
เผยให้เห็นประวัติศาสตร์ของชุมชนและความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นทั้งภายในและภายนอกชุมชน ที่ท้าให้ชุมชน
เกิดการเรียนรู้ที่จะต่อสู้ ปรับตัว เพื่อให้การบริหารจัดการทรัพยากรน้้าเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพบนพื้นฐาน
ของการมีส่วนร่วมตามแนวทางประชาธิปไตย ทั้งนี้การศึกษาจะน้าเสนอให้เห็นว่า ในแง่มุมหนึ่งพัฒนาการ
ด้านประชาธิปไตยชุมชนแท้จริงแล้ว เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นอยู่ก่อนบนพื้นฐานของทุนทางสังคมที่มีอยู่ภายในชุมชน
หรือเกิดขึ้นภายหลังที่ชุมชนได้มีปฏิสัมพันธ์กับโครงสร้างสังคมภายนอก ขณะเดียวกันก็เป็นที่น่าสนใจว่า
กระบวนการประชาธิปไตยชุมชนกับการจัดการทรัพยากรน้้าของชุมชนนั้น เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นอย่างเป็นพลวัต
เคียงคู่กันมาอย่างต่อเนื่องซึ่งจะเป็นข้อมูลเชิงลึกส้าหรับ ถอดบทเรียนโดยใช้การเล่าเรื่อง (story telling)
บทเรียนเหล่านี้จะแสดงให้เห็นกระบวนการก่อรูป ด้ารงอยู่และปรับตัวของชุมชน ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลง
ของยุคสมัยที่มีผลต่อจัดการทรัพยากรน้้าและการเรียนรู้ด้านประชาธิปไตย ซึ่งจะเป็นแนวทางต่อการปฏิรูป
ประเทศตามเป้าหมายของรัฐธรรมนูญฉบับใหม่
3.1 วิธีวิทยาของการวิจัย
การวิจัยนี้จะใช้วิธีวิทยาของการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) ที่อยู่ภายใต้กระบวน
ทัศน์แบบสร้างสรรค์สังคม (Social Constructivism) เป็นวิธีวิทยาในการแสวงหาความรู้ที่เชื่อว่าความรู้
ความจริงเป็นสิ่งที่มนุษย์ร่วมกันสร้างขึ้น วิธีวิทยาของส้านักสร้างสรรค์สังคมจึงมุ่งที่จะเข้าถึงความหมาย
ของประสบการณ์ชีวิตของบุคคล กระบวนการที่บุคคลสร้างความหมายหรือนิยามให้กับสิ่งต่างๆ หรือ
เหตุการณ์ต่างๆ รวมถึงบรรดาโครงสร้างทางสังคมและกฎกติกาต่างๆ ที่อยู่รอบตัว ซึ่งเป็นกรอบของ
ความคิดและการตีความที่บุคคลต้องปฏิบัติตาม รวมถึงสิ่งที่บุคคลคิดหรือคาดการณ์ว่าคนอื่นๆ ให้
ความหมาย คิด หรือตอบสนองต่อสถานการณ์ต่างๆ อย่างไร ซึ่งวิธีการศึกษาที่เหมาะสม เลือกใช้ส้าหรับ
การวิจัยครั้งนี้ จึงใช้วิธีการสร้างทฤษฎีจากฐานราก (Grounded theory approach)
33
