Page 429 - kpi20858
P. 429
388
กลุ่มใหม่ คือ ผู้น าใหม่ที่ก้าวขึ้นมามีบทบาทส าคัญภายหลังเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงการปกครอง
ในปี พ.ศ.2475 ท าให้การน าเสนอผลงานทั้งสองลักษณะมีความแตกต่างกัน ในขณะที่กลุ่มแรก
นิยมน าเสนอความเหมือนจริงผสานความงามสง่าแบบอุดมคตินิยม ทว่าผลงานที่เกิดจากความ
ต้องการของผู้อุปถัมภ์กลุ่มที่สอง มักมุ่งน าเสนอความเหมือนจริงแบบสามัญ ตามหลักธรรมชาตินิยม
2. ศิลปินสร้างผลงานขึ้นเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของตนเอง มักน าเสนอความ
เหมือนจริงแบบสามัญ หรือเรียกว่า สัจนิยม ที่ยึดหลักธรรมชาตินิยม ผลงานถ่ายทอดอารมณ์อย่าง
อิสระมากกว่าผลงานที่สร้างขึ้นภายใต้การรับค าสั่งจากผู้อุปถัมภ์ สะท้อนให้เห็นถึงแนวคิดปัจเจก
นิยมที่เริ่มปรากฏให้เห็นในรัชสมัยนี้ และแพร่หลายในรัชกาลถัดไป
การศึกษาผลงานศิลปกรรมในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว มีความส าคัญ
ในฐานะที่เป็นเสมือนชิ้นส่วนทางประวัติศาสตร์ชิ้นหนึ่ง ที่ร่วมเติมเต็มภาพประวัติศาสตร์ของชาติ
ให้กระจ่างชัดยิ่งขึ้น ผลงานทั้งหมดข้างต้นสะท้อนให้เห็นถึงการเคลื่อนตัวทางความคิดด้าน
วัฒนธรรมอย่างมีพลวัตร ด้วยเหตุที่ผลงานศิลปะเป็นประดิษฐกรรมหนึ่งที่ถูกหล่อหลอมขึ้นภาย
ใต้บริบททางวัฒนธรรม เมื่อสภาพการณ์เปลี่ยน ท่าทีของภาษาทางศิลปะย่อมถูกปรับให้สอดรับ
ตามไปด้วย ดังนั้นผลงานศิลปกรรมในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงถือเป็นสื่อ
ประเภทหนึ่งที่สะท้อนความหมายในเชิงสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรม ที่ล้อไปกับสภาพการณ์แห่งความ
เปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในสังคมสยามได้เป็นอย่างดี
เมื่อกล่าวถึงข้อจ ากัดของการศึกษาในครั้งนี้ พบว่ามีข้อจ ากัดด้านผลงานศิลปกรรม
กล่าวคือ ผลงานที่ผ่านกาลเวลา ย่อมมีเหตุให้เกิดความช ารุดเสียหาย ทั้งนี้ผลงานบางชิ้น บาง
สถานที่อาจเคยได้รับการซ่อมแซม เช่น จิตรกรรมที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ตลอดจนวัดอื่นๆ ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้จึงไม่สามารถศึกษาจากผลงานดั้งเดิมเมื่อแรกสร้างได้
ประกอบกับข้อจ ากัดด้านเอกสารหลักฐานในการค้นคว้า สืบเนื่องมาจากเอกสารทั้งหมดที่มี
ปรากฏให้ศึกษานั้น เป็นเพียงเอกสารของทางการ เพียงแต่น าเสนอปรากฏการณ์เชิงประจักษ์ ไม่
พบเอกสารเชิงลึกที่กล่าวถึงภูมิหลังหรือข้อคิดเห็นทางการสร้างสรรค์ของศิลปินผู้สร้าง ประกอบ
กับผลงานบางชิ้นที่ศิลปินสร้างขึ้น แม้จะสามารถพบเห็นได้ว่าร่วมยุคสมัย ทว่ากลับไม่ระบุปีที่
สร้างอย่างชัดเจน ท าให้ผลงานหลายชิ้นมิได้ถูกกล่าวถึงในรายการรวบรวมผลงานของการศึกษา
ในครั้งนี้ ซึ่งเป็นที่น่าเสียดายยิ่งนัก อีกทั้งยังพบข้อจ ากัดด้านบุคคล กล่าวคือ ไม่ปรากฏศิลปิน
ผู้สร้างผลงานที่สามารถให้ข้อมูลได้ เนื่องจากได้เสียชีวิตหมดทุกท่านแล้ว ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้จึง
เป็นการศึกษาจากหลักฐานเชิงเอกสาร และผลงานที่ประจักษ์ได้แต่เพียงเท่านั้น
