Page 403 - kpi20858
P. 403
361
การสร้างเหรียญราชรุจิสร้างขึ้นในปี พ.ศ.2470 ตามพระราชด าริของพระบาทสมเด็จพระ
ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อน าไปพระราชทานแก่ข้าราชการ ตลอดจนผู้รับใช้เบื้องพยุ
คลบาทในวันพระราชพิธีเฉลิมพระชนม์พรรษา ดังนั้นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยา
นริศรานุวัดติวงศ์จึงทรงรับหน้าที่ในการออกแบบสร้างเหรียญดังกล่าว และมอบหมายให้ประติมา
กรชาวอิตาเลียน นายคอร์ราโด เฟโรจี หรือศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรีเป็นผู้ปั้น ด้วยรูปแบบการ
น าเสนอแบบเหมือนจริง มีการก าหนดแสดงภาพพระบรมรูปปั้นเป็นแบบนูนต ่า อยู่ที่กึ่งกลางของ
เหรียญ และมีตัวอักษรพระนามของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า “ปชาธิปโก ปรมราชาธิราชา”
เรียงที่ริมขอบของเหรียญ
การออกแบบในลักษณะนี้อ้างอิงจากเหรียญราชรุจิของพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 5 และ
รัชกาลที่ 6 เมื่อกล่าวถึงรูปแบบการน าเสนอความเหมือนจริงนั้น ย่อมเป็นการสมเหตุสมผล เนื่อง
เพราะธรรมเนียมปฏิบัติดังที่มีมาแต่เก่าก่อน การสร้างเหรียญของพระมหากษัตริย์พระองค์ใด ก็
ย่อมต้องปรากฏพระรูปเหมือนของพระมหากษัตริย์พระองค์นั้น อีกทั้งการสร้างเป็นพระบรมรูป
เหมือนยังเป็นการตอกย ้าให้ผู้ที่ได้รับพระราชทาน พึงระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระมหา
กษัตริย์ผู้พระราชทานเหรียญให้อีกประการหนึ่ง
4.2.1.3.2 เหรียญที่ระลึกเฉลิมฉลองพระนคร 150 ปี ออกแบบโดย พระเจ้าบรม
วงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ปั้นโดยศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี
4.2.1.3.2.1 ภูมิหลัง
ในวาระที่จะมีการฉลองสมโภชพระนครในปี พ.ศ.2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้า
อยู่หัว ทรงมีกระแสพระบรมราชโองการรับสั่งให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศ
รานุวัดติวงศ์ ทรงเป็นผู้คิดท าแบบเหรียญที่ระลึก ส าหรับใช้พระราชทานในงานเฉลิมพระนคร 150 ปี
เหรียญที่ระลึกในงานเฉลิมฉลองพระนครครบ 150 ปี จัดเป็นเหรียญราชอิสริยาภรณ์
ส าหรับพระราชทานเป็นที่ระลึกเพื่อประดับอย่างเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ก าหนดให้มีการท าเป็น
เหรียญกะไหล่ทอง เหรียญกะไหล่เงิน ทั้งนี้ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุ
วัดติวงศ์ ได้ทรงคิดท าแบบขึ้น โดยมีแนวทางการออกแบบเหรียญโดยอ้างจากเหรียญ สตพรรษา
มาลา โดยท าเป็นพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวสองรัชชกาล คือ รัชกาลที่ 1 และรัชกาล
ที่ 7 ซ้อนกัน ทั้งนี้มีการก าหนดให้พระบรมรูปรัชกาลที่ 1 ซึ่งอยู่ในระยะหลัง ไม่ทรงฉลองพระองค์
ซ้อนด้วยพระบรมรูปรัชกาลที่ 7 ทรงเครื่องจอมพลแบบสนาม เพื่อเป็นการขับเน้นให้พระบรมรูป
