Page 376 - kpi20858
P. 376
334
4.2.2.1 อนุสาวรีย์
4.2.1.1.1 ปฐมบรมราชานุสรณ์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ออกแบบ
โดยพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ปั้นโดย คอร์ราโด เฟโรจี
(ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี)
4.2.1.1.1.1 ภูมิหลัง
ปฐมบราราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ถูกสร้างขึ้นในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เนื่องในงานฉลองสมโภชพระนคร ครบ 150 ปี พระองค์ทรง
มีพระราชด าริเกี่ยวกับงานฉลองพระนครเป็นครั้งแรกใน พ.ศ.2469 ด้วยพระบาทสมเด็จพระเจ้า
อยู่หัวทรงพระราชปรารภว่า เมื่อถึง พ.ศ.2475 พระนครจะครบ 150 ปีบริบูรณ์ ดังนั้นจึงสมควรจะมี
การสมโภชพระนคร ทั้งนี้การจัดงานฉลองพระนครที่เป็นงานรื่นเริงอย่างเดียวนั้นเป็นเพียงสิ่งชั่วคราว
เมื่อสิ้นสุดงานจะไม่มีสิ่งใดหลงเหลือให้ได้ระลึกถึง ดังนั้นจึงทรงมีพระราชด าริให้สร้างถาวรวัตถุ
เพื่อเป็นอนุสรณ์ให้เป็นที่ระลึกถึง พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ผู้ทรงสร้างกรุงเทพ
มหานครให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุขให้แก่ไพร่ฟ้าประชาราษฎร์ จะได้เป็นวัตถุที่เตือนใจชาวสยาม
ภายหน้าให้ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ ตลอดจนเพื่อเป็นเครื่องเตือนใจให้รักษาอิสระสุขของสยาม
ในการนี้ทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ตั้งคณะกรรมการด าริพิจารณา ให้สมเด็จ
พระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เป็นนายกกรรมการ ให้
สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต เป็นอุปนายกและอภิรัฐมนตรี นอกจากนั้นให้เสนาบดีทุก
กระทรวงเป็นสมาชิก ให้ราชเลขาธิการเป็นเลขาธิการ จากนั้นสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข
เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์ได้แต่งตั้งอภิรัฐมนตรี ด าเนินการขับเคลื่อนด าเนินการสร้างปฐม
บรมราชานุสรณ์ โดยมอบหมายให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
(ขณะนั้นด ารงพระยศเป็น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนริศรานุวัดติวงศ์) ทรงรับผิดรับชอบ
ในหน้าที่เป็นสถาปนิกบดี ควบคุมงานออกแบบสิ่งก่อสร้าง ให้พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤ
นาถเป็นเหรัญญิกบดี ทรงรับผิดชอบในหน้าที่การเงิน และให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ
ยาด ารงราชานุภาพ ทรงรับผิดรับชอบเป็นประกาศนิกบดี มีหน้าที่แถลงการ ทว่า ในปี พ.ศ.2471
สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช
เสด็จสวรรคต พระบาทสมเด้จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระ
เจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เป็นนายกกรรมการ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์เป็นอุปนายก ด าเนินการประชุมหารือว่าควรจะท าประการใด
แล้วให้น าความขึ้นกราบบังคมทูล
