Page 128 - kpi20858

85

การตกแต่งภายในอุโบสถวัดสามแก้วนั้น พระธรรมโกษาจารย์ (เซ่ง อุตตโม) ได้ชักชวน
พระยาอนุศาสน์จิตรกร (จันทร์ จิตรกร) ซึ่งขณะนั้นด ารงต าแหน่งเป็นองคมนตรีในพระบาท

สมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มาวาดภาพภายในอุโบสถ การชักชวนพระยาอนุศาสน์จิตร
กรให้มาวาดภาพครั้งนี้ แสดงถึงจุดประสงค์ของพระธรรมโกษาจารย์ที่จะให้อุโบสถวัดสาม

แก้วนี้ เป็นศิลปกรรมและสถาปัตยกรรมที่สะท้อนความเป็นไทยสมัยใหม่อย่างแน่นอน เพราะ
เทคนิคและวิธีการเขียนภาพของพระยาอนุศาสน์ที่ปรากฏในอุโบสถนั้น เป็นการใช้เทคนิคสี

น ้ามันแบบตะวันตก และรูปแบบการเขียนภาพในแนวเหมือนจริง หรือสัจนิยม ที่แตกต่างไป

จากการเขียนภาพแบบจารีต ซึ่งคงเป็นที่ทราบดีในสมัยนั้น แรงบันดาลใจดังกล่าวน่าจะเกิด
จากจิตรกรรมสมัยใหม่ ที่วาดภายในพระอุโบสถวัดราชาธิวาส ซึ่งออกแบบโดยสมเด็จกรมพระ

ยานริศรานุวัติวงศ์ และวาดโดย คาร์โล ริโกรี (Carlo Rigoli) ศิลปินชาวอิตาเลียน ท าให้พระ

135
ธรรมโกษาจารย์น าแนวคิดดังกล่าว มาใช้ในการออกแบบอุโบสถวัดสามแก้ว
อิทธิพลของการผสมผสานศิลปะแบบประเพณีนิยม เข้ากับศิลปะแบบตะวันตกที่แพร่หลาย

ในขณะนั้น ได้ส่งผลท าให้พระธรรมโกษาจารย์ ต้องการการตกแต่งอุโบสถด้วยรูปแบบที่สะท้อน

ความเป็นสมัยใหม่ ดังนั้นจึงเจาะจงเลือกพระยาอนุศาสน์ จิตรกร ผู้มีแนวทางในการแสดงออก
แบบสัจนิยมตะวันตก นอกจากนี้ จุมพล เพิ่มแสงสุวรรณ ยังได้กล่าวถึงรูปแบบที่ปรากฏในงาน

จิตรกรรมของพระยาอนุศาสน์ ความว่า

ความน่าสนใจโดยรวมของผลงานจิตรกรรม ที่พระยาอนุศาสน์จิตรกรวาดนั้น นอกจาก
จะเป็นการวาดในแบบตะวันตกที่ เน้นความเหมือนจริง (แบบสัจนิยม)มีการใช้ทัศนียภาพ

(Perspective) แบบตะวันตกเข้ามาช่วยในการสร้างระยะ การใช้สี และทีพู่กันในการวาดแบบ

อิมเพรสชั่นนิสม์ (Impressionism) แล้ว ยังปรากฏภาพที่มีความน่าสนใจอีก ได้แก่ ภาพพระ
โมคัลลานะ ทรมานนันโทปนันทนาคราช ซึ่งรูปนันโทปนันทนาคราชนี้ถูกวาดให้เป็นรูปมังกร

ตามอย่างจินตนาการของฝรั่ง

การวาดภาพเช่นนี้จะปรากฏในแนวแฟนตาซี ซึ่งน่าจะมีแรงบันดาลใจมาจากจิตรกรรม

ของตะวันตก อีกภาพหนึ่งได้แก่ ตอนพระพุทธเจ้าทรงทรมานพวกอาฬวกยักษ์และยอมถวาย
พระกุมาร โอรสของพระเจ้าอาฬวีแก่พระพุทธองค์ ถ้าสังเกตที่องค์พระกุมารนั้น มีการเล่น

สายตามองมาที่ผู้ดูภาพ ซึ่งเป็นการสัมพันธ์กับผู้ดูและเป็นการตั้งใจของศิลปิน แนวความ
136
คิดในการวาดแบบนี้พบในผลงานจิตรกรรมของศิลปินชาวตะวันตกหลายชิ้น

135 จุมพล เพิ่มแสงสุวรรณ, อุโบสถวัดสามแก้ว จินตภาพของศิลปกรรมไทยประยุกต์: ยุคสยามใหม่, เข้าถึง
เมื่อ 23 กรกฎาคม 2562 เข้าถึงได้จาก https://www.silpa-mag.com/art/article_26286
136 เรื่องเดียวกัน.