Page 69 - kpi19839
P. 69
“บทบาทของผู้สูงอายุในการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ต าบลโคกมั่งงอย
อ าเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ” โดย อ.โชติกา สิงหาเทพ อ.ธนิกานต์ ศรีจันทร์ อ.เสาวนีย์ จันทสังข์
4) รูปแบบ และวิธีการในการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่การพัฒนาและเกิดความยั่งยืน
จากบทสัมภาษณ์ตัวแทนผู้สูงอายุ เกี่ยวกับรูปแบบและวิธีการในการถ่ายทอดภูมิปัญญา
ท้องถิ่นสู่การพัฒนาและเกิดความยั่งยืนนั้น พบว่า ผู้สูงอายุเลือกใช้รูปแบบและวิธีการในการถ่ายทอด
ภูมิปัญญาท้องถิ่นโดยการปฏิบัติจริง เนื่องจากวิธีการปฏิบัติจริง เป็นการฟังค าบรรยาย อธิบาย และการสาธิต
แล้วน าไปปฏิบัติจริง และจากประสบการณ์ของผู้สูงอายุที่ได้รับการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นมาจากบรรพ
บุรุษก็ได้รับการถ่ายทอดด้วยวิธีการดังกล่าว ผู้สูงอายุจึงมองว่าวิธีการปฏิบัติจริง เหมาะสมกับการถ่ายทอด
ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ตนเองท าอยู่ ทั้งหัตถกรรมทอผ้า และหัตถกรรมจักสาน
ซึ่งสอดคล้องกับนางทองแวว ต่อชีพ กล่าวว่า
“การฝึกหัดท าหัตถกรรมทอผ้า จะต้องฟังค าอธิบาย ดูวิธีการท าจากการ
สาธิต แล้วต้องลงมือท าปฏิบัติจริง และเคยเห็นบรรพบุรุษย่า ยาย ท ามาก่อน”
(นางทองแวว ต่อชีพ, สัมภาษณ์ 26 กรกฎาคม 2560)
และสอดคล้องกับนางตุ้มทอง นาคค า กล่าวว่า
“การทอผ้าที่ท าอยู่นั้น ได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ พบเห็น ปู่ย่า
ตายายเป็นคนท า และได้ฝึกหัดสืบต่อกันมา ตั้งแต่เมื่อครั้งยังเป็นสาวได้เริ่มฝึกหัด
ทอผ้า โดยตนจะได้รับค าฟังค าอธิบาย และจะต้องลงมือท าปฏิบัติจริง จนเกิด
ความเข้าใจ และเกิดความช านาญ”
(นางตุ้มทอง นาคค า, สัมภาษณ์ 26 กรกฎาคม 2560)
และสอดคล้องกับ นายสุข คองพวก กล่าวว่า
“การฝึกหัดการจักสานไซดักปลา จะต้องอธิบาย พร้อมทั้งท าให้ดู และ
ลองท าปฏิบัติจริงจึงจะเข้าใจวิธีการท า”
ส่วนประเด็นการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่น ให้เกิดความยั่งยืนนั้น จากบทสัมภาษณ์ตัวแทน
ผู้สูงอายุ พบว่า จากสภาพปัญหาที่เกิดจากบุตรหลาน และคนรุ่นหลังไม่ค่อยให้ความสนใจในการรับการ
ถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่ใช้รูปแบบการปฏิบัติจริง ซึ่งอาจเป็นผลมาจากวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไป และ
ความต้องการทางด้านรายได้ที่สอดคล้องเหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจในปัจจุบัน อีกทั้งยังขาดแรงกระตุ้น
ส่งเสริมให้คนรุ่นหลังให้ความส าคัญและความสนใจ จึงท าให้ผู้สูงอายุไม่มีบทบาทในการถ่ายทอดภูมิปัญญา
ท้องถิ่นให้แก่บุตรหลาน คนรุ่นหลัง หากการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นไม่ได้มีการรวบรวมไว้เป็นลายลักษณ์
อักษร และหากไม่มีช่องทางอื่นในการถ่ายทอดหรือเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับภูมิปัญญาท้องถิ่นของตน อาจจะ
มีผลท าให้ภูมิปัญญาท้องถิ่นสูญหายไปในที่สุด
68
