Page 66 - kpi19839

“บทบาทของผู้สูงอายุในการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ต าบลโคกมั่งงอย
อ าเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ” โดย อ.โชติกา สิงหาเทพ อ.ธนิกานต์ ศรีจันทร์ อ.เสาวนีย์ จันทสังข์

กล่าวโดยสรุป การเข้าร่วมกิจกรรมหรือโครงการที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น
พบว่า กิจกรรมหรือโครงการที่หน่วยงานจัดขึ้นนั้น ยังไม่ใช่โครงการที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ภูมิปัญญา

ท้องถิ่น แต่เป็นการจัดท าโครงการที่ช่วยในการฝึกหัดอาชีพทางเลือกให้กับผู้สูงอายุ ซึ่งส่วนหนึ่งยังไม่
สอดคล้องกับความต้องการของชุมชน วิถีชีวิตของชุมชน จึงท าให้ไม่เกิดความยั่งยืน

3) การบันทึกรวบรวมภูมิปัญญาท้องถิ่น

จากบทสัมภาษณ์ตัวแทนผู้สูงอายุ พบว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่นชุมชนต าบลโคกมั่งงอยยังไม่ได้
มีการรวบรวมไว้เป็นลายลักษณ์อักษร เพราะไม่คาดคิดว่าจะต้องรวบรวมไว้เป็นลายลักษณ์อักษรเพื่อใช้ใน

การถ่ายทอดหรือเผยแพร่ ซึ่งที่ผ่านมาการถ่ายทอดภูมิปัญญาเป็นการถ่ายทอดโดยการสอน อธิบาย สาธิต
และให้ผู้รับการถ่ายทอดปฏิบัติตาม

“ภูมิปัญญาด้านหัตถกรรมการทอผ้า ยังไม่เคยเห็นมีใครเป็นผู้รวบรวมไว้
เป็นลายลักษณ์อักษร ที่ผ่านมาได้รับการถ่ายทอดจากการฝึกหัดเรียนรู้จากรุ่น

หนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่งมาจนถึงปัจจุบัน”

(นางตุ้มทอง นาคค า, สัมภาษณ์ 26 กรกฎาคม 2560)

นางตุ้มทอง นาคค า ได้อธิบายว่า ความรู้ภูมิปัญญาด้านหัตถกรรมการทอผ้าได้เรียนรู้วิธี

ท ามาจาก ย่า ยาย ตั้งแต่สมัยยังเป็นสาว และปัจจุบันได้มีการปรับเปลี่ยนพัฒนาลวดลายให้สอดคล้องกับ
ความต้องการของผู้ใช้ ซึ่งเป็นการประยุกต์ลวดลายและสีสันให้มีความสวยงามมากขึ้น ส่วนในเรื่องของการ

มีส่วนร่วมในการวางแผนการถ่ายทอดความรู้สู่ชุมชนในรูปแบบที่เป็นทางการนั้น ยังไม่ได้มีการวางแผน

แต่อย่างใด ส่วนรูปแบบและวิธีการอย่างไรในการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมการทอผ้า
ใช้วิธีการปฏิบัติจริง ซึ่งเป็นการฟังค าอธิบาย การสาธิตแล้วน าไปปฏิบัติจริง เช่น ขั้นตอนการทอผ้ามีขั้นตอน

4 ขั้นตอน คือ

 การสืบหูกหรือสืบเส้นด้ายยืนเข้ากับแกนม้วนด้ายยืน ร้อยปลายด้ายแต่ละเส้น
เข้าในตะกอแต่ละชุดและฟันหวี ดึงปลายเส้นด้ายยืนทั้งหมดม้วนเข้ากับแกนม้วนผ้าอีกด้านหนึ่ง ปรับความ

ตึงหย่อนให้พอเหมาะ กรอด้ายเข้ากระสวยเพื่อใช้เป็นด้ายพุ่ง
 เริ่มการทอโดยกดเครื่องแยกหมู่ตะกอ เส้นด้ายยืนชุดที่ 1 จะถูกแยกออก และเกิด

ช่องว่าง สอดกระสวยด้ายพุ่งผ่านสลับตะกอชุดที่ 1 ยกตะกอชุดที่ 2 สอดกระสวยด้ายพุ่งกลับ ท าสลับกัน

ไปเรื่อยๆ
 การกระทบฟันหวี (ฟืม) เมื่อสอดกระสวยด้ายพุ่งกลับก็จะกระทบฟันหวี เพื่อให้

ด้ายพุ่งแนบติดกันได้เนื้อผ้าที่แน่นหนา
 การเก็บหรือม้วนผ้า เมื่อทอผ้าได้พอประมาณแล้วก็จะม้วนเก็บในแกนม้วนผ้า

โดยผ่อนแกนด้ายยืนให้คลายออกและปรับความตึงหย่อนใหม่ให้พอเหมาะ

65