Page 59 - kpi19164

ล้ำนคน แต่สหกรณ์ช่วยได้เพียงพันกว่ำคนเท่ำนั้น จึงอำจกล่ำวได้ว่ำ กำรด ำเนินงำนของสหกรณ์
ในช่วงเริ่มก่อตั้งไม่ประสบผลส ำเร็จตำมเป้ำหมำยที่ตั้งไว้ แต่เมื่อมำถึงสมัยรัชกำลที่ 7 งำนสหกรณ์ได้

ขยำยตัวและเติบโตอย่ำงรวดเร็วมำก โดยเน้นให้สหกรณ์เป็นเครื่องมือในกำรป้องกันไม่ให้ที่ดินของ

ชำวนำตกอยู่ในมือของนำยทุน (ที่ไม่ได้ท ำนำ) ซึ่งชำวนำควรจะมีที่ดินเป็นของตนเอง

3.3 สหกรณ์แห่งแรก ณ พิษณุโลก

เมื่อ “ข้ำว” ได้กลำยเป็นสินค้ำสู่ตลำดโลก จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่ท ำให้เกิดกำรขยำยพื้นที่
เพำะปลูกข้ำว จำกกำรตัดผ่ำนเส้นทำงรถไฟในปี พ.ศ. 2450 ได้มีกำรอพยพผู้คนเข้ำมำในมณฑล

พิษณุโลกเพิ่มขึ้นจำก พ.ศ. 2453 มีจ ำนวนประชำกรที่อพยพเข้ำมำ 248,050 คน เพิ่มขึ้นเป็น

267,268 คน ในปี พ.ศ. 2457 และมีกำรขยำยพื้นที่ปลูกข้ำวอย่ำงมีนัยจำก 237,000 ไร่ (พ.ศ.2453)
29
เป็น 750,600 ไร่ (พ.ศ. 2460) ซึ่งกำรเพิ่มขึ้นของจ ำนวนประชำกรที่อพยพเข้ำมำกับกำรขยำยตัว
ของพื้นที่ปลูกข้ำว ได้ส่งผลให้ภำคเหนือตอนล่ำง (โดยเฉพำะพิษณุโลก) ได้เข้ำมำระบบกำรผลิตเพื่อ

กำรค้ำมำกขึ้น แต่จำกรำยงำนของพระศรีพนมมำศถึงกำรวำงแผนกำรเพำะปลูกในปี พ.ศ. 2446
พบว่ำ กำรเพิ่มขึ้นของกำรผลิตและกำรขำยข้ำวของประชำชนอยู่ในภำวะขำดทุน ดังปรำกฏควำมว่ำ

“การท านาอย่างเดียวนั้น ซึ่งนับว่าเป็นการส าคัญ ตามเสียงชาวนาที่ได้ยินมาแล้วโดยมาก

บ่นอยู่เสมอว่าที่ได้ไม่พอกับการใช้จ่าย บางปีฝนฟ้าอากาศบริบูรณ์การท านาได้ผลดี เงินที่ได้จากการ

ขายข้าวก็ได้ใช้จ่ายไปชั่วปีหนึ่ง ปีใดถ้าท านาไม่ได้โดยฝนฟ้าไม่บริบูรณ์ ปีนั้นก็ถึงซึ่งความอัตคัดขัดสน
ต้องกู้หนี้ยืมสินเขาใช้ให้เงินหรือข้าวเป็นดอกเบี้ยแก่เจ้าของเงินเนืองๆ ความสมบูรณ์ทั้งหลายย่อมตก

อยู่กับผู้มีทรัพย์รับดอกเบี้ยเป็นประโยชน์ ที่เป็นดังนี้เพราะเหตุใด ชาวนาทั้งหลายคงจะตอบว่า เงินที่

หาได้ไม่พอกับเงินที่ใช้จ่าย ....ในมณฑลพิษณุโลกตามส ามะโนครัวรวม 5 เมืองมีจ านวนเจ้าบ้าน
37,753 บ้านๆ หนึ่งมีรายได้น้อยกว่ารายจ่าย 31 บาท รวมทั้งมณฑลเป็นจ านวนเงินที่ขาดทุน

1,170,343 บาท ดังนี้ ชาวนาจะไม่ยากจนได้อย่างไร ถ้าไม่ติดการขยับขยายการท ามาหากินให้

กว้างขวางออกไปแล้ว ความยากจนจะทวีขึ้น...
30

จำกสภำพปัญหำกำรขำดทุนจำกกำรท ำนำ เป็นผลเนื่องมำจำกกำรลงทุนสูงกว่ำรำยได้ที่ได้
จำกกำรขำยข้ำวและกำรบุกเบิกที่ดินที่ขยำยตัวเพิ่มขึ้นก็มิได้เป็นเพื่อกำรผลิตเพื่อกำรค้ำ เพรำะ

ขำดทุนรอนในกำรสนับสนุน ประกอบกับพื้นที่ที่บุกเบิกก็ยังขำดควำมอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพำะปัญหำ

29 Bureau of General Statistics, Statistical Yearbook of the Kingdom of Siam, B.E. 2461, 2466 (1918, 1923)
(Bangkok: Ministry of Economic Affairs, 1977).
30 กองจดหมำยเหตุแห่งชำติ, กส13/733 รำยงำนกำรเพำะปลูก พ.ศ. 2445.

50