Page 435 - kpi17073

434 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16

ซึ่งขึ้นชื่อว่าเป็นเมืองหลวงของคนเสื้อแดงก็เพื่อต้องการเรียนรู้จากพื้นที่ซึ่งมีความคิดเห็นทางการ
เมืองเด่นชัด คณะผู้วิจัยเลือกลงพื้นที่ไปศึกษาในหมู่บ้านเสื้อแดงชนบทซึ่งเป็นหมู่บ้านเสื้อแดงแห่ง

แรกๆ ในประเทศไทยและมีบทบาททางการเมืองเข้มข้นมาตลอดระยะเวลาสิบปีที่ผ่านมาทั้งการมา
ร่วมชุมนุมที่ราชประสงค์ในปี 2553 การมาชุมนุมที่สนามราชมังคลากรีฑาสถาน และการมาร่วม
ชุมนุมที่ถนนอักษะในปี 2557 แกนนำชาวบ้านของพื้นที่นี้หลายคนมีชื่อเสียงระดับประเทศ

นอกจากนี้พื้นที่ที่ลงไปศึกษายังมีความน่าสนใจเป็นพิเศษอีกสองประการ ประการแรกพื้นที่
ดังกล่าวเคยเป็นเขตพื้นที่ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรพรรคประชาธิปัตย์มาเนิ่นนานก่อนการเข้า

มาสู่การเมืองไทยของพันตำรวจโท ดร. ทักษิณ ชินวัตร และสองพื้นที่นี้มีการแทรกแซงและเข้าไป
กำกับดูแลตลอดจนปฏิบัติการจิตวิทยาโดยกองทัพบกและคสช อย่างเข้มข้นในช่วงห้าเดือนที่ผ่าน
มานี้ ทำให้พื้นที่ดังกล่าวมีลักษณะเฉพาะที่ควรสนใจศึกษาอย่างยิ่ง ความรู้และความเข้าใจความ

สัมพันธ์ระหว่างสถาบันการเมืองกับการเมืองภาคพลเมือง ของชาวบ้านในพื้นที่ดังกล่าวจึงน่าจะ
ช่วยให้เห็นพลวัตรและแนวทางในการสร้างความสมานฉันท์ปรองดองในสังคมไทยขึ้นได้ และอาจ

จะช่วยเป็นแนวทางในการปฏิรูปประเทศไทยในอนาคตอันใกล้

ระเบียบวิธีวิจัย

การวิจัยนี้ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ เนื่องจากคณะผู้วิจัยวางแผนงานโครงการวิจัยออกเป็น

หลายระยะและเลือกใช้รูปแบบการวิจัยผสมผสาน (Mixed method) โดยออกแบบงานวิจัย
7
เป็นการวิจัยเชิงผสมผสานเพื่ออธิบายตามลำดับ (Sequential Explanatory Design) (Creswell,
2013; Hanson, Creswell, Plano Clark, Petska, & Creswell, 2005) คณะผู้วิจัยศึกษาพื้นที่
จากข่าวในหนังสือพิมพ์ อินเตอร์เน็ท และการสอบถามคนในพื้นที่จังหวัดอุดรธานี เพื่อให้เข้าใจ
สภาพพื้นที่และเลือกพื้นที่ที่มีความสำคัญในการศึกษาดังที่ได้อธิบายไปแล้วข้างต้นก่อนการลง

พื้นที่ (Fieldwork) เพื่อเก็บข้อมูลจริง

การเ ้าถ กล ั า

การเข้าถึงกลุ่มตัวอย่างเลือกเก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลหลัก คณะผู้วิจัยได้ติดต่อชาวบ้าน
ในพื้นที่อำเภอเมืองจังหวัดอุดรธานีและอาศัยชาวบ้านแนะนำให้รู้จักคณะผู้วิจัยเป็นทอดๆ
ที่เรียกว่าการสุ่มตัวอย่างแบบลูกหิมะ (Snowball sampling) ซึ่งเหมาะกับการศึกษาในกลุ่ม

ตัวอย่างที่เข้าถึงได้ยาก แม้จะอาศัยวิธีการดังกล่าว โดยมีคนในพื้นที่รับรองให้การเก็บข้อมูลก็ยัง
ไม่ราบรื่นเท่าที่ควร ชาวบ้านในพื้นที่มีความหวาดระแวงและเกรงกลัวว่าคณะผู้วิจัยซึ่งเป็น

คนต่างถิ่นจะเป็นสายสืบของทางราชการทหารหรือตำรวจสันติบาล ทำให้การสัมภาษณ์เชิงลึกใน
ช่วงแรกเป็นไปอย่างตะกุกตะกัก ชาวบ้านไม่กล้าให้ข้อมูลจริง แม้จะมีคนในท้องถิ่นแนะนำไปและ

การประชุมกลุ่มย่อยที่ 5 มีความเข้าใจในปรากฏการณ์ที่ต้องการศึกษาไม่เพียงพอสำหรับการสร้างกรอบแนวคิดในการวิจัย (Research
โดยในระยะแรกของโครงการจะใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ เนื่องจากเรื่องที่ศึกษาเป็นเรื่องที่ค่อนข้างใหม่และยัง
7

framework) เมื่อได้กรอบแนวคิดในการวิจัยจากการวิจัยเชิงคุณภาพแล้วจึงใช้วิธีการศึกษาเชิงปริมาณในโครงการวิจัย
ระยะที่สองต่อไป (ซึ่งยังไม่ได้ศึกษาในขณะนี้)