Page 339 - kpi17073
P. 339
338 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16
ตามทฤษฎีการกำกับมนุษย์ สังคมกีดกันไม่เอาด้วย แต่สังคมไทยก้าวไม่ถึงจุดนั้น เรากลัวเขา
เสียใจ เกรงใจ สังคมเราลงโทษกันเองน้อยเมื่อเทียบประเทศดี เขาไม่เกรงใจกันเรื่องแบบนี้
มีเรื่องส่อว่าทุจริต นักการเมืองเขาลาออกแล้ว ยังไม่ต้องเช็คบิล social sanction เราก็อ่อนแอ
เรามีวัฒนธรรม ค่านิยมที่ไม่ดี การปลูกฝังจิตสำนึกของคนเราได้รับการกล่อมเกลาแต่เด็ก รู้สึก
ผิด ละอาย ไม่ควรทำ มีเสียงในหูเกิดขึ้นว่า เราไม่ควรทำ ทำแล้วไม่ถูก ไม่ต้องมีคนตำหนิเรา
เราลงโทษตัวเราเอง ระดับที่สองคนอื่นมาว่าเรา เราอาย ระดับสาม รู้สึกผิดภายใน ปลูกฝัง
จิตสำนึก ให้รู้สึกว่าเราผิดรับไม่ได้ การปลูกฝังจริยธรรมคิดกันหลายปี ระดับนี้เราต้องก้าว
ต้องเอาจริงเอาจัง กล้าคิดลงทุนสร้างคนระยะยาว ตราบใดที่มนุษย์หละหลวม มีสีเทารับได้ สีดำ
ขาวไม่มี เทาเรารับได้แบบนี้ไม่ไหว เราจะแก้ไม่ได้ รัฐธรรมนูญดีแค่ไหน ป.ป.ช. ออกกฎหมาย
ใหม่ มนุษย์ซิกแซกเก่ง หาวิธีที่จะหลบกฎหมาย ตีความกฎหมาย หาช่องทางวิธีการต่างๆ ที่ให้
ตัวเองได้ประโยชน์ คนดีไม่ค่อยทำคนชั่วลอยนวล ต้องสร้างคนเอาจริงในการปลูกฝังเปลี่ยน
ค่านิยม จะทำได้อย่างไรหลายคนบอกว่าทำยากเห็นผลยากเห็นผลก็นานแล้ว อยากเห็นผลทันที
ในหนึ่งปีสองปี แม้กระทั่งคนที่ให้ทุนการทำงานก็เช่นเดียวกันเพราะดิฉันพูดเรื่องนี้ มูลนิธิต่างๆ
แม้กระทั่งฝรั่งที่เป็นมูลนิธิฝรั่งก็ยังบอกทำอะไรที่เห็นผลเร็วกว่านี้ได้ไหม ถ้าคุณบอกว่าไปปลูกฝัง
จิตสำนึกเปลี่ยนค่านิยมมันใช้เวลานานไม่รู้ผลจะเป็นย่างไร ในฐานะผู้ให้ทุนเขาก็ลำบากใจ กลัวว่า
จะไม่ได้อะไร ทีนี้ตรงนี้นี่แหละเราต้องเปลี่ยนความคิด เปรียบเสมือนว่าสังคมนี้มีสองส่วน
กฎหมายข้อบังคับ ระเบียบ กลไกทางสังคม สถาบันต่างๆ ที่แก้ปัญหาเปรียบเหมือนฮาร์ดแวร์
แต่มนุษย์คือซอฟแวร์ ถ้าฮาร์ดแวร์เราเปลี่ยนเรื่อยทันสมัยแต่ซอฟแวร์เก่า เต็มไปด้วยความคิด
แบบเดิมๆ มีแต่ความคิดที่จะช่วยต่อพรรคพวกพ้องระบบอุปถัมภ์ ครอบงำร้อยเปอร์เซ็นต์ มอง
เรื่องของความกตัญญูแบบไร้สติ ต้องมีขอบเขต สังคมไทยกำลังหลงประเด็นสมัยนี้เราเน้น
กตัญญู คือแบบไร้ขอบเขตเลย ขอให้เป็นพวกฉันนายฉัน เคยมีบุญคุณต่อฉัน ทำผิดทำถูก
หลับตาช่วย อันนั้นไม่ถูก concept ของความกตัญญูถูกใช้ไปในทางที่ไม่ถูกต้อง ไปครอบงำสังคม
ทำให้อึดอัดกับสังคมนี้ในปัจจุบันนี้ แต่อย่างไรทั้งสองต้องประสานกันสอดคล้องไปด้วยกันได้
เราคิดเรื่องนี้มาหลายปีเราเริ่มทำกับเด็ก ทำตอนแรก เราได้พยายามปลูกฝังจิตสำนึกทาง
ประชาธิปไตย โจทย์เหมือนกันว่าสังคมไทยเข้าใจโจทย์ว่าประชาธิปไตยคือการเลือกตั้งอย่างเดียว
แต่คุณค่า ค่านิยมประชาธิปไตย ปรัชญาหลักคิด เราไม่ได้มีการเรียนรู้ไม่ได้มีการดูดซึมมา
ซึมซับมาเพราะฉะนั้น เราจะเป็นประชาธิปไตยได้อย่างไร คุณก็อำนาจนิยมเหมือนเดิม เชื่อ
ในเรื่องของความเหลื่อมล้ำในสังคม คุณเชื่อในเรื่องของคนรวยมีสิทธิ์มากกว่า ผู้ใหญ่มีสิทธิ์มาก
กว่าผู้น้อย การมีส่วนร่วมไม่ใช่เรื่องสำคัญ ถ้าค่านิยมเป็นแบบเดิม ประชาธิปไตยจะไม่เกิดขึ้น
เพราะว่าประชาธิปไตยคือวิถีชีวิตของคนเป็นจิตสำนึก เป็นความคิด ทุกอย่างต้องสอดคล้องไป
ด้วยกัน เราเข้าไปทำงานด้านนี้ไปทำกับเด็กและเยาวชน อันหนึ่ง คือ พยายามผลิตสื่อที่กระตุ้นเด็ก
ทำหนังสือเด็กที่สร้างปลูกฝังจิตสำนึกค่านิยมดีๆ ให้กับเด็ก ทำได้ระยะหนึ่ง ประมาณห้าปีที่แล้ว
กทม.เขามาขอให้ทำหลักสูตรต่อต้านคอรัปชั่น เป็นจุดเริ่มต้นที่เข้าสู่โรงเรียนทั้งระบบ ทั้งระบบ
การประชุมกลุ่มย่อยที่ 4 ที่จะทำหลักสูตรตั้งแต่อนุบาลไปถึงมัธยมศึกษาตอนปลายภายในปีเดียว ขอเป็นเฟส เป็นระยะ
ของ กทม. เราเจรจากับผู้บริหาร กทม.ว่า ถ้าให้ทำเราก็มีเงื่อนไขคือเราไม่มีพลังความสามารถ
ปีแรกขออนุบาลถึง ป.3 ปีที่สอง ป.4-ป.6 ใช้เวลาสี่ปี ตอนแรกท่านผู้บริหารทำไมไม่ไปทำกับ
เด็กโตจะเป็นผู้ใหญ่แล้ว บอกไม่เอาจะขอทำจากล่างขึ้นบน เพราะจริงๆ แล้วข้างล่างได้ผลมากกว่า
