Page 212 - kpi17073
P. 212
การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16 211
ดังนั้น ก่อนที่จะออกแบบให้องค์กรวุฒิสภาของไทย มีรูปแบบเป็นอย่างไร จะต้องทราบ
แนวความคิดพื้นฐานเกี่ยวกับมูลเหตุแห่งการมีสมาชิกวุฒิสภาประกอบด้วยว่ามีความแนวความคิด
และความเป็นมาอย่างไรประกอบด้วยซึ่งแนวความคิดพื้นฐานเกี่ยวกับมูลเหตุแห่งการมีสมาชิก
วุฒิสภา โดยสรุปดังนี้
1. การมีวุฒิสภา หรือสภาสูง หรือสภาที่สอง เพื่อตรวจสอบการใช้เสียงข้างมากของสภา
ผู้แทนราษฎรหรือสภาที่หนึ่ง อันเกิดจากการไม่ไว้วางใจเสียงข้างมากนั่นเอง เนื่องจากสภาผู้แทน
ราษฎรอาจใช้อำนาจโดยมิชอบได้ ซึ่งตามข้อเท็จจริง ถ้ามีสภาผู้แทนราษฎรเพียงสภาเดียวและ
สมาชิกส่วนมากเป็นฝ่ายรัฐบาลด้วยแล้ว รัฐบาลอาจครอบงํารัฐสภาได้ทั้งหมดและอาจเกิดการใช้
อำนาจเด็ดขาดในรัฐสภาได้โดยง่าย ดังนั้น การมีวุฒิสภา หรือสภาสูง หรือสภาที่สองอีกสภาหนึ่ง
จะเป็นการคานอำนาจของสภาผู้แทนราษฎรและเป็นเครื่องประกันเสรีภาพและคุ้มครองการใช้
อำนาจโดยมิชอบได้ อันเป็นเครื่องมือถ่วงดุล (Balance) ของการใช้อำนาจนิติบัญญัติ ทั้งนี้
กฎหมายที่มีการตราโดยผ่านการพิจารณาของสภานิติบัญญัติทั้งสองสภาย่อมเป็นหลักประกันแก่
ราษฎรได้มากกว่ากฎหมายที่ผ่านการพิจารณาของสภานิติบัญญัติแต่เพียงสภาเดียว เพราะ
กฎหมายจะได้รับการพิจารณาโดยคํานึงถึงประโยชน์สูงสุดของราษฎร
2. การมีวุฒิสภา หรือสภาสูง หรือสภาที่สองเพื่อคานอำนาจหรือยับยั้งกับสภาผู้แทนราษฎร
สาเหตุเกิดจากความไม่ไว้วางใจในสภาผู้แทนราษฎรว่าจะสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างมี
ประสิทธิภาพและเรียบร้อย เช่น ความแตกแยกในสภาผู้แทนราษฎร ความอ่อนประสบการณ์ของ
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือการเห็นแก่ประโยชน์ของสภาผู้แทนราษฎรในการเลือกตั้งมากไป
จำเป็นที่จะต้องมีสภาที่สองเป็น “พี่เลี้ยง” คอยถ่วงดุลการใช้อำนาจด้วยการพิจารณายับยั้ง
ร่างกฎหมาย
3. การมีวุฒิสภา หรือสภาสูง หรือสภาที่สองจำทำหน้าที่ตรวจสอบหรือทักท้วงการออก
กฎหมายให้มีความรอบคอบและถูกต้องมากยิ่งขึ้น เนื่องจากสภาที่สองทําหน้าที่เป็น “พี่เลี้ยง”
ประเภทที่ปรึกษาในฐานะผู้ทักท้วงเท่านั้น การออกกฎหมายที่ดีควรผ่านกระบวนการ ซึ่งฝ่าย
นิติบัญญัติได้มีการพิจารณาและโต้เถียงด้วยเหตุและผล รวมทั้งการลงมติให้เป็นไปอย่างรอบคอบ
มาแล้ว ซึ่งหากมีสภานิติบัญญัติแต่เพียงสภาเดียวจึงทำให้น่าเป็นกังวลอย่างยิ่งว่า การพิจารณา
กฎหมายจะไม่ละเอียดถี่ถ้วนและลงมติอาจเป็นไปโดยไม่ได้ไตร่ตรองให้รอบคอบ ดังนั้น หากมี
สภาที่สองแล้วความกังวลในเรื่องก็จะไม่เกิดขึ้นอีก เพราะสภาที่สองจะทําหน้าที่ตรวจสอบ
(Check) เพื่อไม่ให้การบัญญัติหรือพิจารณากฎหมายรีบร้อนเกินไป อันเป็นการป้องกันไม่ให้สภา
นิติบัญญัติออกกฎหมายอย่างไม่มีความระมัดระวังหรือคล้อยตามข้อเรียกร้องต่างๆ หรือทำตาม
เหตุผลทางการเมืองมากจนเกินไป
4. การมีวุฒิสภา หรือสภาสูง หรือสภาที่สอง เพื่อเป็นเวทีหรือเปิดโอกาสให้บุคคล
บางประเภทมีโอกาสทางการเมืองได้ เนื่องจากสภาที่สองส่วนใหญ่จะเป็นเวทีของกลุ่มคนบาง
อาชีพหรือบางตำแหน่งมีอำนาจและอิทธิพลในทางเศรษฐกิจและการเมือง บรรดากลุ่ม
ผลประโยชน์ (Interest Group) กลุ่มพลัง (Power Group) หรือกลุ่มอิทธิพล (Pressure การประชุมกลุ่มย่อยที่ 2
