Page 14 - kpi16607
P. 14
ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย
ศาสตราจารย์ ดร.ยศ สันตสมบัติ นักมานุษยวิทยาอาวุโสของไทยได้ตั้ง
ข้อสังเกตว่า
ที่ผ่านมาเคยมีนักรัฐศาสตร์ตะวันตกที่ศึกษาเรื่องการเมืองไทยอย่าง
2
David Wilson (1962) ได้ให้ข้อสรุปจากการศึกษาการเมืองไทยว่า การเมืองไทย
3
มีลักษณะเฉพาะโดดเด่น (uniqueness) ที่ไม่สามารถเปรียบเทียบกับสังคมอื่นได้
และยศยังได้ข้อสังเกตว่า คำกล่าวดังกล่าวนี้ของ Wilson น่าจะกลายเป็นการเปิด
ศักราชของการกล่าวอ้างแบบนี้ในหมู่นักวิชาการไทย นั่นคือ อาจจะเป็นที่มาของ
การกล่าวอ้างลักษณะเฉพาะตัวของ “ความเป็นไทย”
แต่ยศไม่เห็นด้วยกับ
ข้อสรุปดังกล่าวนี้ของ Wilson ด้วยเหตุผลที่ว่าการกล่าวเช่นนั้นขัดแย้งกับจารีต
หรือจริตทางวิชาการตะวันตก เพราะจารีตวิชาการของตะวันตกมีมุมมองแบบ
“unilinear” และถ้านำมุมมองดังกล่าวนี้มาพิจารณาประชาธิปไตยในโลก
ประชาธิปไตยก็จะต้องพัฒนามากขึ้นเป็นลำดับ แต่มุมมองดังกล่าวนี้ต้องมาสะดุด
อันเป็นผลจากงานวิจัยของนักมานุษยวิทยาอย่าง Edmund Leach ที่ศึกษาระบบ
การเมืองของพม่า และจากงานดังกล่าวนี้ Leach ได้เสนอกรอบความคิดอีกแบบ
หนึ่งที่ตรงกันข้ามกับมุมมองในแบบ “unilinear” โดยกรอบที่ว่านี้อธิบายระบอบ
การเมืองของพม่าว่าดำเนินไปในลักษณะ “oscillation”
นั่นคือ “แกว่งไป
แกว่งมา” ระหว่างสองขั้ว และถ้านำกรอบความคิดดังกล่าวนี้ของ Leach
มาพิจารณาการเมืองไทย จะเห็นค่อนข้างชัดเจนว่า มีการแกว่งไปแกว่งมา และ
การแกว่งไปมานี้เป็นลักษณะปรกติของการเมืองไทยนั่นคือ ช่วงหนึ่งจะแกว่งไป
ทางเผด็จการ อีกช่วงหนึ่งจะแกว่งไปทางประชาธิปไตย และก็กลับมาแกว่งทาง
เผด็จการอีก และแปดสิบกว่าปีที่ผ่านมานี้การเมืองไทยก็แกว่งไปแบบนี้ ดังนั้น
หากพิจารณาจากมุมมองในแบบของ Leach จึงเกิดคำถามว่า แนวคิดหรือมุมมอง
ในแบบ linear approach ใช้อธิบายได้จริงหรือไม่? การพยายามมองให้เป็น
2 ผู้เขียนขอขอบพระคุณ ศ. ดร.ยศ สันตสมบัติ ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา
คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มา ณ ที่นี้ ผู้สนใจโปรดดูเพิ่มเติม ไชยันต์ ไชยพร,
รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการวิจัยเรื่อง “สถาบันพระมหากษัตริย์ไทยภายใต้รัฐธรรมนูญของ
ไทย: ปัญหาในการเปรียบเทียบอ้างอิงกับระบอบการปกครองที่เป็นตัวแบบในต่างประเทศ,”
หน้า 162-164. โครงการวิจัยภายใต้โครงการศูนย์ประสานงานโครงการวิจัยเชิงนโยบาย ด้าน
สถาบันการเมืองและนโยบายต่างประเทศ (CCPR) ทุนสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุน
การวิจัย (สกว.)
3 David Wilson, Politics in Thailand, (Ithaca: Cornell University Press: 1962).
สถาบันพระปกเกล้า
