Page 70 - kpi12821

แนวทางปรับปรุงกฏหมายเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมือง

สภาพการณ์ดังกล่าวเป็นผลจากการยุบพรรคการเมืองตามหลักเกณฑ์

ที่สวนทางกับหลักการอันเป็นที่ยอมรับระดับสากลในรัฐประชาธิปไตยดั้งเดิมทั้งหลายที่
มุ่งรักษาความหลากหลายในสังคมซึ่งต่างก็มีมาตรการคุ้มครองมิให้พรรคการเมืองขนาด
6
เล็กล่มสลายไปโดยง่าย ดังนั้น การยุบพรรคการเมืองไทยที่ผ่านมาในหลายๆ กรณี จึงมี
ผลเป็นการลดทอนความหลากหลายในสังคมการเมืองไทย 7

1.2 การยุบพรรคการเมืองเท่ากับเป็นการปิดกั้นโอกาสใน
การมีส่วนร่วมทางการเมืองโดยตรงของประชาชนใน

ฐานะผู้สมัคร ส.ส.

พรรคการเมืองถือเป็นช่องทางการมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชนที่

สำคัญยิ่ง ทั้งในด้านการสร้างเจตจำนงทางการเมืองร่วมกันของประชาชน และในด้าน
การคัดเลือกและส่งตัวแทนเข้าแข่งขันในสนามการเมืองหรือการเลือกตั้ง ในสนาม
การเมืองแบบเปิดคือ ผู้มีสิทธิเลือกตั้งทั่วไปสามารถเข้าสู่สนามการเมืองโดยการเป็น

ผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส. ได้โดยง่าย เพราะไม่มีเงื่อนไขบังคับให้ต้องสังกัดพรรคการเมือง
8
6 ตัวอย่างเช่น คดี Brown v. Socialist Workers ’74 Campaign Committee 459 U.S. 87 (1982) ซึ่ง
ศาลฎีกาสหรัฐตัดสินว่า กฎหมายของมลรัฐโอไฮโอที่กำหนดให้การบริจาคให้แก่พรรคการเมืองหรือคณะกรรมการ
หาเสียงของพรรคการเมืองต้องเปิดเผยเงินบริจาคนั้น ไม่อาจนำมาใช้บังคับกับกรณีพรรคแรงงานสังคมนิยมได้
เนื่องจากเป็นพรรคการเมืองขนาดเล็กที่เคยเผชิญกับการคุกคามจากเจ้าหน้าที่ของรัฐและเอกชน เพราะการเปิด
เผยชื่อผู้บริจาคดังกล่าว จะทำให้ผู้บริจาคไม่กล้าที่จะบริจาค อันเป็นการสะท้อนว่าผู้นั้นนิยมชมชอบหรือฝักใฝ่ใน
แนวคิดของพรรคการเมืองซึ่งคนส่วนใหญ่ไม่ยอมรับ
7 สภาพปัญหาการเมืองไทยก่อนรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 คือ พรรคการเมืองมีจำนวนมากเกินไป และ ส.ส.
กระจายไปในหลายพรรคการเมือง ทำให้ต้องจัดตั้งรัฐบาลผสมหลายพรรค ส่งผลให้รัฐบาลไม่มีเสถียรภาพ
รัฐธรรมนูญและกฎหมายพรรคการเมืองฉบับก่อนหน้านั้นจึงพยายามจำกัดจำนวนพรรคการเมือง โดยการบังคับให้
ส.ส. ต้องสังกัดพรรคการเมืองเพื่อพัฒนาการเมืองไทยก้าวไปสู่ “รูปแบบการเมืองแบบพรรคเด่นพรรคเดียว” โปรดดู
ลิขิต ธีรเวคิน, พรรคการเมืองและการพัฒนาการเมืองไทย, (กรุงเทพฯ: เอกสารอัดสำเนา, สถาบันวิจัยของ
สมาคมนักวิจัยมหาวิทยาลัยไทย, 2526) น. 6 – 7; อย่างไรก็ดี ผู้วิจัยกลับเห็นพ้องกับบทวิเคราะห์ของ
ศาสตราจารย์ ดร. กนก วงศ์ตระหง่าน ที่ว่า “การแข่งขันระหว่างพรรคการเมืองเป็นสิ่งที่ต้องรักษาไว้” และ
“จำนวนพรรคการเมืองไม่ได้เป็นสาเหตุของปัญหาเสถียรภาพทางการเมืองเสมอไป” โปรดดู กนก วงศ์ตระหง่าน,
พรรคการเมืองไทย, (กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2536), น. 338 – 339; และการวิเคราะห์
ภายหลังการใช้รัฐธรรมนูญ 2540 ก็เป็นเช่นเดียวกัน โปรดดู รังสรรค์ ธนะพรพันธุ์, เรื่องเดิม, น. 35 – 36.
8 คณะกรรมาธิการสิทธิมนุษยชนตามกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมืองได้ตั้ง
ข้อสังเกตว่า “สิทธิของบุคคลในการลงสมัครรับเลือกตั้งนั้นไม่ควรจะถูกจำกัดอย่างไร้เหตุผลโดยการบังคับให้
ผู้สมัครต้องเป็นสมาชิกพรรคการเมืองหรือพรรคการเมืองใดโดยเฉพาะเจาะจง” โปรดดู ¶17 General Com
ment No. 25: The right to participate in public affairs, voting rights and the right of equal access
to public service (Art. 25) : . 07/12/1996. <CCPR/C/21/Rev.1/Add.7>