Page 469 - kpiebook67020
P. 469
468 การศึกษาการป้องกันวิกฤตสังคมในอนาคต
ทุกแห่งไม่ใช่เฉพาะในประเทศไทย หากประชาชนสามารถรักษาสิทธิของตัวเองได้
ก็จะไม่เกิดกรณีเช่นนี้ เพราะหน่วยงานรัฐหรือศาลมีความรับผิดชอบหลายอย่าง
จึงอาจดูแลให้การช่วยเหลือประชาชนได้ไม่ทั่วถึง ชุมชนจึงต้องใส่ใจรักษาสิทธิ ดังนั้น
ความยุติธรรมสิ่งแวดล้อมจะเกิดขึ้นได้ต้องสถาปนาสิทธิชุมชน ให้ภาครัฐมีอ�านาจ
น้อยลงแล้วให้ชุมชนเข้ามามีบทบาทมากขึ้น อาจต้องสร้างกลไกให้อ�านาจของชุมชน
เข้าไปเกี่ยวข้องเรื่องสิ่งแวดล้อม เช่น การเข้าไปตัดสินใจประเด็นสิ่งแวดล้อมใน
องค์คณะใดคณะหนึ่ง เพื่อสร้างหลักประกันให้ชุมชน เช่นในอินเดียให้สิทธิชุมชน
ท�าให้บริษัทข้ามชาติไม่อาจน�าทรัพยากรของชุมชนออกไปได้เลย
การยกระดับด้วยการส่งเสริมความเข้มแข็งระดับชุมชน กลไกการกระจาย
อ�านาจเป็นหนทางหนึ่งที่ช่วยได้ หากแต่ที่ผ่านมาตั้งแต่รัฐธรรมนูญ 2540 มีการกระจาย
อ�านาจแก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น แต่กฎหมายอื่นที่ออกมาท�าให้มีการควบรวม
อ�านาจในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมไว้ที่ส่วนกลาง เช่น
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หรือกรมป่าไม้ ท�าให้องค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นไม่มีอ�านาจในการจัดการทรัพยากรเท่าที่ควร ชาวบ้านไม่อาจเข้าถึงทรัพยากร
ได้เลย กลายเป็นปัญหาความยุติธรรมสิ่งแวดล้อม หากจะแก้ปัญหายุติธรรมสิ่งแวดล้อม
ควรมีการให้อ�านาจอย่างแท้จริงแก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการดูแลบ�ารุงรักษา
สิ่งแวดล้อม (ผู้เข้าร่วมสนทนากลุ่ม [สนทนากลุ่ม], 29 กันยายน 2564)
สาเหตุ และผลกระทบ จากกรณีความอยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อมจากกรณี
เขื่อนปากมูล ชาวบ้านบางกลอย และโรงไฟฟ้าจะนะ ได้มีการแก้ไขปัญหาเรื่อยมา
แต่สาเหตุของปัญหายังไม่ได้รับการแก้ไข อีกทั้งยังมีความเสี่ยงที่รอคอยท�าให้ปัญหา
ความยุติธรรมสิ่งแวดล้อมอาจพัฒนาน�าพาไปสู่วิกฤตสังคมได้ ผู้เขียนจึงขอเสนอ
กรอบแนวทางจัดการความเสี่ยงและแก้ไขที่สาเหตุของปัญหา เพื่อป้องกันหรือลดทอน
ความรุนแรงของวิกฤตสังคม สรุปได้ดังภาพต่อไปนี้
