Page 455 - kpiebook67020
P. 455
454 การศึกษาการป้องกันวิกฤตสังคมในอนาคต
4. ความเสี่ยงหรือเงื่อนไขที่จะท�าให้เกิดวิกฤตสังคม
ค�าถามแรกของบทความนี้ที่ว่าอะไรคือความเสี่ยงหรือเงื่อนไขที่ท�าให้ปัญหา
ความยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อมด�าเนินไปสู่วิกฤตสังคม จากการสังเคราะห์ข้อมูล
ทั้งเอกสาร การสัมภาษณ์ และสนทนากลุ่ม ผู้เขียนขอสรุปความเสี่ยงที่ส�าคัญส�าหรับ
ความอยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อมในประเทศไทยจากกรณีศึกษาเป็นสามประการ ได้แก่
การท�าให้เกิดความรู้สึกไม่มีทางออก นโยบายและการบังคับใช้กฎหมายที่มีความแข็งตัว
และกลไกความยุติธรรมที่อยุติธรรม
การท�าให้เกิดความรู้สึกไม่มีทางออก
ความเสี่ยงในประเด็นนี้ เป็นทั้งการเพิกเฉยต่อปัญหาที่ผู้ได้รับผลกระทบ
เรียกร้องและความกดดันจากหน่วยงานรัฐต่อผู้ได้รับผลกระทบ กรณีปากมูล
กับกรณีโรงไฟฟ้าจะนะเห็นได้ชัดว่าเป็นความเสี่ยงจากการที่รัฐเพิกเฉยต่อปัญหา
หรือไม่สามารถจัดการปัญหาได้ อาจท�าให้ผู้ได้รับผลกระทบหาทางออกด้วยการใช้
ความรุนแรง ดังผู้ให้สัมภาษณ์กล่าวว่า การปิดล้อมท�าเนียบหรือปิดถนน อาจได้ผล
ในยุคก่อนเพื่อจะเรียกร้อง แต่ทุกวันนี้การประท้วงแบบเดิมไม่เป็นผล บางครั้ง
มีการลอบท�าร้ายผู้คัดค้านเช่นชาวปากมูลที่มาชุมนุม ชาวบ้านชุมนุมแบบสันติวิธี
แต่กลับถูกใช้ความรุนแรง ท�าให้ชาวบ้านไม่มีทางออกและปลายทางเขาอาจจะตอบโต้
ด้วยความรุนแรงที่เรียกว่าการก่อการร้ายก็ได้ (ผู้ให้ข้อมูล 1 [สัมภาษณ์], 28 ธันวาคม
2564)
การท�าให้เกิดความรู้สึกว่าไม่มีทางออกด้วยการกดดันก็สามารถน�าไปสู่วิกฤติ
เช่นกัน ดังกรณีของชาวบ้านบางกลอยที่ถูกผลักดันออกจากพื้นที่อาศัยเดิมของตน
ทั้งที่เป็นพื้นที่อยู่อาศัยดั้งเดิมก่อนประกาศพื้นที่อุทยาน ผู้ให้สัมภาษณ์กล่าวว่า
วิกฤติส�าคัญคือช่วงโควิด-19 ระบาด เพราะชาวบ้านบางกลอยที่ถูกผลักดันออกมา