Page 36 - kpiebook65062

เมือง : บริบทของสถาปัตยกรรม

บริบทเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองการปกครองดังกล่าวเป็นปัจจัยให้เกิดเมืองสมัยใหม่
ทั้งกรุงเทพฯ และหัวเมืองใหญ่ๆ ที่เป็นบริบทให้แก่สถาปัตยกรรมไทยในช่วงรัชกาลที่ ๗ การขยายตัว

ของประชากรที่เพิ่มมากขึ้นในพื้นที่เมืองที่จำกัด ทำให้เมืองเกิดความหนาแน่นทวีมากยิ่งขึ้น เกิดปัญหา
ในการบริหารจัดการเมืองที่รัฐต้องพยายามแก้ไข ทั้งการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า และการแก้ปัญหา

เชิงนโยบาย

เมืองกับพระราชบัญญัติควบคุมการก่อสร้าง

ในรัชกาลที่ ๗ เมืองกรุงเทพฯ ขยายตัวขึ้นตามลำดับ โดยในพื้นที่เมืองชั้นในมีการใช้ที่ดิน
ที่หนาแน่นขึ้น ควบคู่ไปกับความพยายามของรัฐบาลในการขยายโครงข่ายถนนออกไปโดยรอบ

รองรับประชากรที่เพิ่มขึ้นจาก ๖๖๖,๗๑๙ คน ใน พ.ศ. ๒๔๖๒ เป็น ๙๒๑,๖๑๗ คน ใน พ.ศ. ๒๔๗๒

ปัญหาในการบริหารจัดการเมืองที่ทวีความหนาแน่นมากขึ้นทุกวันนี้ มีมาตั้งแต่ช่วงปลาย

รัชกาลที่ ๕ แล้ว โดยที่รัชกาลที่ ๕ ได้โปรดเกล้าฯ ให้นายแพทย์เอช. แคมป์เบลล์ ไฮเอ็ต (Dr H.
Campbell Highet) แพทย์ศุขาภิบาล ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการก่อสร้าง โดยมีวัตถุประสงค์หลัก

ในการป้องกันอัคคีภัย และการรักษาความสะอาดเรียบร้อยในพื้นที่เมืองกรุงเทพฯ ต่อมาในรัชกาลที่ ๖
ใน พ.ศ. ๒๔๕๙ เกิดเพลิงไหม้ใหญ่ที่ริมวัดมหรรณพาราม ในย่านที่มีบ้านเรือนราษฎรหนาแน่น
กระทรวงนครบาลเห็นเป็นโอกาสดีในการวางผังชุมชนใหม่ จัดรูปที่ดินให้เป็นระเบียบ จึงร่างพระราชกำหนด

ขึ้นเพื่อใช้ในการเวนคืนที่ดินและตัดถนนใหม่ ใช้เป็นต้นแบบในการตัดถนนหลังเกิดเพลิงไหม้สืบมา
อันเป็นมาตรการเฉพาะกิจ ส่วนการควบคุมการก่อสร้างให้ได้มาตรฐานทั้งทางการป้องกันอัคคีภัย
๒๒
และความมั่นคง เป็นระเบียบเรียบร้อยนั้น ในพ.ศ. ๒๔๕๙ กระทรวงมหาดไทยได้ข้อสรุปในที่ประชุม
เทศาภิบาลว่า จะมีการร่างพระราชบัญญัติแผนผังก่อสร้าง บังคับใช้ในหัวเมืองทั่วไป และในภายหลัง
เมื่อกระทรวงนครบาลยุบรวมเข้ากับกระทรวงมหาดไทยแล้ว ก็มีดำริว่าจะออกพระราชบัญญัติแผนผัง

ก่อสร้างที่มีผลบังคับใช้ควบคุมอาคารทั้งในพระนครและหัวเมือง แต่คงค้างอยู่เพียงขั้นตอนการร่าง
เท่านั้น และต่อมา ใน พ.ศ. ๒๔๖๑ เสนาบดีสภาได้มอบหมายให้กระทรวงนครบาลตั้งกรรมการ
๒๓
ร่างพระราชบัญญัติควบคุมการก่อสร้างขึ้นอีกครั้ง มีการประชุมกันถึง ๔๐ ครั้งในเวลาสองปี แต่ก็มิได้มี
การประกาศใช้พระราชบัญญัติดังกล่าวแต่อย่างใด และต่อมาในวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๗
เกิดเพลิงไหม้ใหญ่ที่ตลาดโพธาราม จังหวัดราชบุรี กระทรวงมหาดไทยจึงตั้งกรรมการร่าง

พระราชบัญญัติควบคุมการก่อสร้างขึ้นอีกคำรบหนึ่ง แต่เช่นเคย การร่างพระราชบัญญัติดังกล่าว
คงค้างมาจนสิ้นรัชกาลที่ ๖ ๒๔

2