Page 144 - kpiebook65043
P. 144
144 สรุปการประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 23
ประชาธิปไตยในภูมิทัศน์ใหม่
การ “เปิดเสรี” สู่การเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์การเมืองไทย
เมื่อพูดถึงการเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ทางการเมืองในโลกแล้ว ศาสตราจารย์ ดร.บรรเจิด
สิงคะเนติ ได้อธิบายว่าภูมิทัศน์ทางการเมืองโลกหลาย ๆ ประเทศก็ได้เผชิญกับ
ความเปลี่ยนแปลงอยู่หลายครั้ง อย่างในสหรัฐอเมริกาก็เผชิญกับความเปลี่ยนแปลงใหญ่เมื่อมี
การยกร่างรัฐธรรมนูญลายลักษณ์อักษรฉบับแรกและก็ถือเป็นรัฐธรรมนูญลายลักษณ์อักษร
ฉบับแรกของโลก หรืออย่างในกรณีของประเทศฝรั่งเศสก็ต้องพบกับความเปลี่ยนแปลงใหญ่
เมื่อเกิดการปฏิวัติใน ค.ศ. 1789 ส่วนภูมิทัศน์ทางการเมืองก็ประเทศไทยเองก็ได้เผชิญกับ
ความเปลี่ยนแปลงมาแล้วถึง 2 ครั้ง ซึ่งมีสาเหตุเกิดจากการ “เปิดเสรี” ทั้งสองครั้ง
การอภิปราย เรื่อง “ประชาธิปไตยไทยบนความท้าทายและโอกาส”
การเปิดเสรีครั้งแรกเกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 เมื่อประเทศไทยได้ทำ “หนังสือสัญญาทาง
พระราชไมตรีประเทศอังกฤษแลประเทศสยาม” หรือที่รู้จักกันโดยทั่วไปว่า “สนธิสัญญาเบาว์ริง”
ซึ่งทำให้เกิดการเปิดการค้าเสรีกับต่างประเทศ และทำให้เกิดการบังคับใช้กฎหมายอังกฤษ
แก่บุคคลใต้บังคับของอังกฤษที่อยู่ในราชอาณาจักรที่ภาษากฎหมายเรียกว่า “สิทธิสภาพ
นอกอาณาเขต” ผลจากการทำหนังสือสัญญาทำให้เกิดการปฏิรูปในประเทศไทยหลายด้านเพื่อ
ให้เกิดความทันสมัยทัดเทียมกับประเทศตะวันตก ได้แก่ ความเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับกฎหมาย
และการใช้อำนาจรัฐ โดยมีการเปลี่ยนแปลงระบบกฎหมาย (หันมาใช้ระบบประมวลกฎหมาย
แบบตะวันตก) ระบบการเมืองการปกครองการปฏิรูประบบการบริหารราชการแผ่นดิน
เปลี่ยนแปลงระบบศาล (รวมศาลที่เคยกระจัดกระจายอยู่ตามกระทรวง ทบวง กรมต่าง ๆ
ให้มารวมอยู่ภายใต้กระทรวงยุติธรรม) และยังทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจ
ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงระบบการค้าและการลงทุน ระบบการผลิตของเกษตรกร
ระบบการสาธารณูปโภคและสาธารณูปการ และยังทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งด้าน
