Page 14 - kpiebook62014

ในสังคมในการคิด ท า และรับผิดชอบ แก้ไขปัญหาและพัฒนาชุมชนด้วยตนเอง ผ่านการกระท าหลากหลาย

รูปแบบ หากพลเมืองในชุมชนมีความกระตือรือร้นไม่นิ่งดูดายต่อความไม่ถูกต้อง มีส่วนร่วมและพึ่งพาตนเอง
ท้ายที่สุดจะส่งผลต่อคุณภาพของพลเมือง อันเป็ นปัจจัยส าคัญของชุมชนที่เข้มแข็งและคุณภาพของ

ประชาธิปไตยในภาพรวม

ดังนั้น จึงกล่าวได้ว่าการแสดงออกซึ่งคุณภาพของพลเมืองย่อมแน่นอนว่าไม่จ าเป็นต้องแสดงออกผ่าน
การไปใช้สิทธิเลือกตั้งเท่านั้น และแท้ที่จริงแล้วในการเลือกตั้งประกอบไปด้วยกระบวนการมากมายที่พลเมือง

สามารถมีส่วนร่วมได้เพื่อส่งเสริมให้การเลือกตั้งซึ่งเป็นต้นทางประชาธิปไตยเป็นไปโดยบริสุทธิ์ยุติธรรม เช่น

การไม่ยอมให้มีการซื้อสิทธิขายเสียงเกิดขึ้นในชุมชน ส่งเสริมคนดี สนับสนุนการอยู่ร่วมกันอย่างสามัคคี

เป็นธรรม ตลอดจนร่วมคิด ร่วมกันก าหนดกติกาการได้มาซึ่งผู้น าที่ดี และติดตามการท างานเชิงนโยบาย
การตรวจสอบการท างานว่าเป็นไปโดยโปร่งใสหรือไม่ การมีส่วนร่วมให้ข้อเสนอแนะ ตลอดจน ให้ค าแนะน า

แก่ผู้แทนภายหลังการเลือกตั้ง เป็นต้น ซึ่งหากพลเมืองมีความกระตือรือร้นและให้ความสนใจต่อการมีส่วนร่วม

พัฒนาชุมชนและสังคม ตระหนักถึงศักยภาพของตนและพยายามเข้ามามีส่วนร่วมทางสังคมการเมือง ช่วยเหลือ

ผู้อื่นและสังคมให้มากขึ้น ชุมชนเข้มแข็ง อันเป็นฐานรากของสังคมที่เข้มแข็ง และประชาธิปไตยที่มีคุณภาพก็
เป็นเรื่องใกล้แค่เอื้อม

จากความส าคัญในการส่งเสริมและสร้างพลเมืองที่มีคุณภาพข้างต้น จึงส่งผลให้นักวิชาการสนใจศึกษา

เรื่องคุณลักษณะความเป็นพลเมืองที่พึงปรารถนาในสังคมประชาธิปไตย โดยตั้งอยู่บนหลักการส าคัญของ
ประชาธิปไตยในเรื่องของสิทธิเสรีภาพ หน้าที่ ความรับผิดชอบ ความเสมอภาค และหลักนิติธรรม ผลจากการ

ส ารวจวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับคุณลักษณะความเป็นพลเมืองในสังคมประชาธิปไตยที่พึงปรารถนาพบว่าหลัก

บางประการได้รับการกล่าวซ ้าในวรรณกรรมหลายเรื่อง โดยสรุปจากการส ารวจพบว่าเรื่องของการเคารพต่อ
สิทธิเสรีภาพของผู้อื่น การเคารพต่อกฎหมายและกติกาของสังคม เป็นสิ่งที่ได้รับการกล่าวซ ้ามากที่สุด

รองลงมาเป็นเรื่องของความรับผิดชอบและการมีจิตอาสา อันดับที่สามเป็นเรื่องของการมีส่วนร่วมในการเมือง

ทุกระดับ ส่วนเรื่องคุณธรรมพลเมืองอื่นๆมีอาทิ ความซื่อสัตย์ การรู้บทบาทหน้าที่ของตนเอง อดทนอดกลั้น
ต่อความแตกต่างหลากหลาย มีส านึกต่อประโยชน์ส่วนรวม และยึดมั่นในสันติวิธีในการธ ารงอยู่ร่วมกันกับผู้อื่น

3
ในสังคม เป็นต้น
ด้วยเหตุนี้ การส่งเสริมให้เกิดคุณสมบัติข้างต้นแก่พลเมืองจึงเป็นเรื่องที่นักวิชาการสายการศึกษาและ

สายสังคมศาสตร์ส่วนใหญ่สนใจศึกษา

3 อ่านเพิ่มเติมจาก Foundation of Democracy (1994) , รากฐานประชาธิปไตยเพื่อพลเมืองไทยที่พึงปรารถนา (2558), สภา
การศึกษา (2554). ศูนย์ประสานงานเครือข่ายการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองประชาธิปไตย, Joel Westheimer (2004), เอนก เหล่า

ธรรมทัศน์ (2551), Civitas (1991).

7