Page 39 - b29416_Fulltext
P. 39
๔) บริหารจัดการตามหลักธรรมาภิบาล ๕) จดทะเบียนเป็นรูปบริษัท (คณะท างานการพัฒนาเศรษฐกิจฐาน
รากและประชารัฐ.๒๕๕๙)
๓.แนวคิดทุนชุมชน
แนวคิดเรื่องทุนชุมชน ถูกกล่าวถึงจริงจังในปี ๒๕๔๐ จากการจัดตั้งกองทุนเพื่อการลงทุนทาง
สังคม (Social Investment Fund : SIF) หรือชื่อย่อว่ากองทุนชุมชน เกิดขึ้นท่ามกลางภาวะวิกฤติเศรษฐกิจ
ฟองสบู่แตก การกระตุ้นเศรษฐกิจโดยใช้วิกฤติเป็นโอกาส ซึ่งท าให้รัฐบาลตัดสินใจ กู้เงินจากธนาคารโลก
(World Bank) ด าเนินการกองทุนชุมชน (SIF) แนวความคิดของ SIF ต้องการแสวงหาทางออกใหม่ให้แก่
สังคมเน้นการเสริมสร้าง ศักยภาพชุมชน สร้างทุนทางสังคม มุ่งช่วยเหลือกลุ่มคนว่างงาน กลุ่มคนยากจนและ
ด้อยโอกาส เสริมสร้างการพึ่งตนเองและความเข้มแข็งแก่ชุมชน และหวังผลให้เกิดประชาคมและธรรมาภิบาล
พยายามให้สังคมไทยหันกลับไปมองคุณค่าที่เคยมีอยู่ เช่น ความมีน้ าใจ ความเอื้ออาทร การช่วยเหลือเกื้อกูล
ภูมิปัญญา ประเพณี ความเชื่อ วัฒนธรรมชุมชน รวมทั้งศักยภาพในการพัฒนาชุมชน เช่น ผู้น า กลุ่ม องค์กร
ประชาชน เครือข่าย เป็นต้น
ในประเทศไทยมองว่าทุนชุมชนเป็นทุนทางสังคมที่ท าให้ชุมชนเข้มแข็ง ซึ่งประกอบด้วย ทุน
ทรัพยากรธรรมชาติ ทุนวัฒนธรรม ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ การหลอมจิตใจหลอมความคิด การสร้างทักษะใน
การจัดการ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน โดยมีการรวมก าลังความคิด ความรู้ สติปัญญา และความช านาญที่มี
อยู่ไปใช้ในการจัดการแก้ไขปัญหาร่วมกัน รวมทั้งมีกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันอีกด้วย
โกวิทย์ พวงงาม ได้แบ่งประเภทของทุนชุมชนไว้ ดังนี้
๑) ทุนพื้นฐาน (basic Capital) ได้แก่ ระบบสาธารณูปโภคต่าง ๆ เช่น น้ าไหล ไฟสว่าง
ทางดี สื่อสารสะดวกรวดเร็ว เพราะถือเป็นปัจจัยขั้นพื้นฐานในการด ารงชีวิตของชุมชน ซึ่งเป็นตัวเสริมให้
การด าเนินงานของชุมชนประสบความส าเร็จได้ ในขณะเดียวกันก็อาจจะเป็นสิ่งที่ท าให้เกิดความยุ่งยาก ต่อ
การด าเนินงานชุมชนมากขึ้นได้เช่นกัน อาทิ ระบบการติดต่อสื่อสารที่สะดวกรวดเร็ว และไร้พรมแดนอย่าง
อินเตอร์เน็ต หากถูกน าไปใช้ในทิศทางที่เป็นประโยชน์ก็จะก่อให้เกิดการพัฒนา ในทางกลับกันหาก ว่า
น าไปใช้ในทางที่ไม่ถูกต้องก็จะก่อให้เกิดโทษทั้งต่อตนเองและชุมชน
๒) ทุนธรรมชาติ (Natural Capital) ได้แก่ น้ า แร่ธาตุ(อากาศด้วยก็ได้) ป่าไม้ ทุนประเภท
นี้ จะเป็นปัจจัยส าคัญ ในการรองรับการผลิตของสิ่งมีชีวิตทั้งหลายในโลก แม้ว่าดินและน้ าจัดเป็นสิ่งไม่มีชีวิต
โดยเฉพาะที่ดินนั้นถือได้ว่าเป็นผู้ให้ก าเนิดพืช สัตว์ แร่ธาตุ ในดินก็เป็นอาหารให้พืช แต่ถ้าใช้นาน ๆ ก็ย่อม
เสื่อมลงได้ ดังนั้น ธรรมชาติต้องปรับปรุงดินให้อุดมสมบูรณ์ ด้วยการก าหนดให้พืชแต่ละชนิด ต้องการ
สารอาหารแตกต่างกัน มีผลผลิต (ใบ ดอก ผล) ที่ประกอบด้วยแร่ธาตุต่างกัน พร้อมทั้งเนรมิตให้ป่าเป็นแหล่ง
ที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าสัตว์หลากหลายชนิด เมื่อใบและผลร่วงสู่ดิน กลายเป็นปุ๋ย แม่พระธรณีนั้นจะได้รับการ
ปรับสภาพความสมบูรณ์อยู่ตลอดเวลา ทุกแห่งจึงมีต้นไม้ยืนต้น อยู่ได้นานนับร้อยพันปี พร้อมกับท าหน้าที่
เป็นแหล่งต้นน้ า หรือเพิ่มความชุ่มชื้นในดินเอาไว้ใช้อย่างไม่ขาดแคลน เหตุนี้ ดินและน้ า จึงเป็นทุนธรรมชาติ
จะคงอยู่โดยไม่เสื่อมโทรมตราบเท่าที่ป่ายังคงสภาพอุดมสมบูรณ์เอาไว้ได้ โดยมนุษย์ไม่ต้องลงทุนซื้อปุ๋ยเคมีไป
ใส่ต้นไม้ในป่า เหมือนเช่นการใส่ปุ๋ยในการปลูกพืชเชิงเดี่ยว ดังนั้น ความพิสดารของทุนพื้นฐานของป่าจึง
ได้แก่ ความไม่เสื่อมค่า ไม่สึกหรอในการใช้ ในป่าธรรมชาติ ดินและน้ าเป็นทุนธรรมชาติ ที่มีค่าเท่ากับศูนย์
รายงานฉบับสมบูรณ์การศึกษาความคิดเห็นเกี่ยวกับนโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ๑๐
