Page 62 - b29256_Fulltext

เข้ามาในร่างกายคนเราได้ 3 ทางคือ ทางตรง ทางอ้อม และสัตว์เป็นพาหะนำโรคมา เช่นแมลงวันนำอหิวาตกโรค

ยุงก้นปล่องนำไข้จับสั่น
143
ใน พ.ศ. 2472 จังหวัดจันทบุรีได้มีการจัดอบรมวิชาสาธารณสุขซึ่งได้สอนในการอบรมครูประชาบาลจังหวัดจัน

ทบรี (กรมสาธารณสุขได้รับจดหมายที่ 141/32 ลงวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2472 ของสาธารณสุขในจังหวัดจันทบุรีได้เรียบ
เรียงขึ้นสอนในการอบรมครูประชาบาลจังหวดจันทบุรี 2472) โดยเป็นวิชาที่รองอำมาตย์ตรี เจียม สิริปูชกะแพทย์

สุขาภิบาลจังหวัดจันทบุรีเป็นผู้เรียบเรียงเนื้อหาแบ่งออกเป็น 1) หลักการสุขาภิบาลสำหรับโรงเรียน 2) ไข้หวัดใหญ่ 3)

บิด 4) ไข้จับสั่น โดยในเรื่องที่ 4) ไข้จับสั่น หรือไข้ป่า ไข้ป้าง กล่าวว่า โรคนี้มีชุกชุมในประเทศสยาม และทำลายชีวิต

พลเมือจำนวนมาก เป็นโรคที่ตัดความเจริญของประเทศ อาการ ไข้จับ หนาวสั่น สะท้าน พอเป็นไข้ร่างกายก็ร้อนและมี

เหงื่อ นับว่าเป็นอาการเฉพาะสำหรับโรคนี้หรือที่เรียกว่าไข้จับเว้นวันจับ แต่ที่จะชัดก็คือชนิดที่จับทุก 48 ชั่วโมง หรือจับ
ทุก 72 ชั่วโมง ส่วนชนิดซึมอาการหนาวเกือบสังเกตไม่ได้ ผู้ป่วยมีแต่ซึม ความร้อนสูงขึ้น คงอยู่ได้หลายวันผิดกับ 2

ชนิดข้างต้นเพราะ 2 ชนิดนั้นมีอาการไข้เพียง 1-6 ชั่วโมง ก็จะสบายเป็นปกติถึงคราวก็จับใหม่ โดยมีวิธีติดต่อคือ

ยุงก้นปล่องไปดูดเลือดของคนป่วยจะมีเชื้อติดมาด้วย เชื้อเจริญในกระเพาะยุง 10-14 วัน เมื่อเจริญพอแล้วก็จะไปอยู่ที่

ต่อมน้ำลายยุง คอยโอกาสไปสู่คนที่โดนยุงกัด

การป้องกันมีหัวข้อสำคัญ 4 ประการคือ 1) จัดการกำจัดยุงให้น้อยลงหรือหมดไป โดยป้องกันอย่าให้มันไข่และ

เกิดเป็นตัวลูกน้ำได้ เช่นอย่าให้มีน้ำขังตามที่ต่างๆ หรือใช้ยาทำลายลูกน้ำเช่น น้ำมันก๊าดพ่นบนผิวน้ำ ทำลาย
ยุงก้นปล่องในบ้านที่พบให้หมด 2) ป้องกันอย่าให้ยุงกัดโดยนอนในมุ้งเสมอ 3) ผู้ที่ไปในตำบนไข้จับสั่นชุกชุมให้กินยา

ควินินวันละ 5 เกรน หรือสัปดาห์ละ 10-15 เกรน แต่อย่างไรก็ดีถ้าจะอยู่ประจำในพื้นที่นั้นนานๆ การใช้ควินินป้องกัน

โรคนี้ อาจไม่เป็นผลดีนัก 4) ให้ผู้ป่วยนอนในมุ้งยุงจะได้ไม่กัดนำเชื่อไปแพร่ให้ผู้อื่น การรักษาโรคนี้รักษาหายได้ ด้วย

การกินยาควินินให้ได้ขนาด คือคนหนึ่งจะต้องกินควินินเม็ดละ 5 เกรน วันละ 3 เม็ดตลอดไปเรื่อยจนไข้ไม่จับแล้วก็ผ่อน

ยาลงเสมอจนกว่าจะหาย นอกจาก 2 จังหวัดนี้ก็ยังมีการสอนอบรมในลักษณะคล้ายๆ กันในอีกหลายจังหวัด เช่นใน
144
จังหวัดสมุทรสงคราม ก็มีการจัดอบรมให้แก่ครูเพื่อไปใช้ในการสอนแก่นักเรียน ในเรื่องสาธารณสุขด้านต่างๆ รวมไปถึง
เรื่องการจัดการกับยุง และไข้จับสั่น

ไม่เพียงเท่านั้นยังมีการจัดปาฐกถาเรื่องไข้จับสั่นในจังหวัดต่างๆ อีกด้วย โดยเนื้อหาก็จะกล่าวถึงวิธีป้องกัน

กำจัดยุง ตัวอย่างเช่น การจัดปาฐกถาเรื่องไข้จับสั่นโดยสาธารณสุขในจังหวัดเชียงใหม่ โดยเนื้อหาจะกล่าวถึง

ความสำคัญของไข้จับสั่น ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการตายในจังหวัดเชียงใหม่ โดยเป็นสาเหตุสำคัญที่สุดกว่าสาเหตุอื่นๆ

ของจำนวนคนตายทั้งหมดจำนวนคนตายในระยะ 4 ปีที่โดยนับตั้งแต่ พ.ศ. 2468 มีผู้เสียชีวิต 2,560 คน พ.ศ. 2469
4,938 คน พ.ศ. 2470 3,023 คน พ.ศ. 2471 4,490 คน รวมในช่วงเวลาดังกล่าวมีคนตายถึง 15,011 คน หากเปรียบ

โรคอื่นๆ เมื่อคิดถึงจำนวนตายเปรียบกับไข้จับสั่นแล้ว จะเห็นว่าเสียหายน้อยกว่าไข้จับสั่นมาก แต่ก่อนผู้ป่วยจังหวัดนี้มี

143 “การสอนวิชชาสาธารณสุขในคราวอบรมครูที่มหาสารคาม,” แถลงการณ์สาธารณสุข 5, 2 (2471): 582-594.
144 “วิชชาสาธารณสุขซึ่งได้สอนในการอบรบครูประชาบาล จังหวัดจันทบุรี,” แถลงการณ์สาธารณสุข 6, 1 (2472): 522-533.

61