Page 74 - b29255_fulltext
P. 74

การเฉลิมพระยศสถาปนาสมเด็จพระอัครมเหสี
                       ตามโบราณราชประเพณีนั้น เมื่อพระมหากษัตริย์เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติบรมราชาภิเษกแล้ว  ย่อม

               โปรดให้เฉลิมพระเกียรติยศพระชายาเดิมเป็นสมเด็จพระอัครมเหสี  ในสมัยรัตนโกสินทร์ ได้สืบเนื่องราชประเพณี
               ตั้งแต่รัชกาลที่ 1 และรัชกาลที่ 2  เว้นแต่รัชกาลที่ 3 เนื่องจากเมื่อเสด็จขึ้นครองราชย์นั้นมิได้มีพระราชชายาอัน

               ทรงศักดิ์ที่สมควรจะเป็นพระมเหสี  ส าหรับรัชกาลที่ 4, 5 และ 6 ทรงสถาปนาสมเด็จพระอัครมเหสีภายหลังพระ
               ราชพิธีบรมราชาภิเษกแล้ว

                        สมัยรัชกาลที่ 7 ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ได้มีประกาศเฉลิมพระนามหม่อมเจ้าหญิงร าไพพรรณี

               พระวรราชชายา เป็น สมเด็จพระนางเจ้าร าไพพรรณี บรมราชินี  ทรงรับเครื่องบรมขัตติยราชอิสริยยศพร้อมสัปต
               ปฎลเศวตฉัตร   มีพระเกียรติยศเป็นพระอัครมเหสีสมบูรณ์ตามพระราชก าหนดกฎหมาย และพระราชประเพณีทุก

               ประการ  นับเป็นโอกาสแรกที่มีพระราชพิธีสถาปนาสมเด็จพระบรมราชินี

                       เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงบรมราชาภิเษกเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493  ในพระราชพิธี

               นั้นได้มีประกาศสถาปนาเฉลิมพระเกียรติยศสมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ ขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรม
               ราชินี ทรงรับเครื่องบรมขัตติยราชอิสริยยศพร้อมสัปตปฎลเศวตฉัตร ตามโบราณราชประเพณี  ต่อมาเมื่อสมเด็จ

               พระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี ทรงรับพระราชภาระด ารงต าแหน่งผู้ส าเร็จราชการแทนพระองค์ ในระหว่างที่
               พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จทรงพระผนวช จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เฉลิมพระอภิไธยว่า สมเด็จ

               พระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ  เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2499

               การเฉลิมพระยศพระราชธิดา

                              ในสมัยรัตนโกสินทร์  ประเพณีการตั้งกรมและเฉลิมพระยศพระราชธิดา เริ่มตั้งแต่รัชสมัย

               พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช  ทรงสถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ 2 พระองค์ ให้ทรงกรม
               และเฉลิมพระอิสสริยยศ พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าหญิงจันทบุรี  เป็น  สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ  เจ้าฟ้ากุณฑล

               ทิพยวดี  ด้วยทรงพระเมตตาเนื่องจากทรงก าพร้าพระมารดา  และเป็นนัดดาของพระเจ้านครเวียงจันทน์

                              ครั้นถึงรัชกาลที่ 3  เมื่อ พ.ศ. 2381 ทรงสถาปนา  พระเจ้าลูกเธอพระองค์ใหญ่ในขณะนั้น คือ

               พระองค์เจ้าหญิงวิลาส เป็น กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ  นับเป็นพระราชธิดาพระองค์เดียวที่ได้ทรงกรม

                              รัชกาลนี้  มีกรณีพิเศษ คือ ทรงสถาปนา  หม่อมเจ้าโสมนัส ในพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าลักขณา
               นุคุณ  เป็น พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าหญิงโสมนัสวัฒนาวดี  ด้วยทรงพระเมตตาอย่างยิ่ง ทรงบ ารุงอุปถัมภ์ดุจ

               ดั่งพระราชธิดา  และทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ตั้งการพระราชพิธีโสกันต์มีกระบวนแห่เทียบเท่าพระยศเจ้าฟ้า

                       ในรัชกาลที่ 4  พระราชธิดาทุกพระองค์ยังทรงพระเยาว์ จึงไม่ทันมีการสถาปนาให้ทรงกรม  ต่อมาในรัช

               สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้สถาปนาทรงกรมพระราชธิดา
               ได้แก่


               สมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์


                                                             73
   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79