Page 78 - 23464_Full text

77

บทที่ 4

การเลือกตั้งทั่วไป พ.ศ. 2566: ระบบเลือกตั้งที่เปลี่ยนแปลงและผลกระทบทางการเมือง

ก่อนที่จะวิเคราะห์ผลกระทบของการเลือกตั้ง พ.ศ. 2566 จ าเป็นที่จะต้องเริ่มจากการฉาย

ภาพบริบท สภาพแวดล้อมของการแข่งขัน และผลการเลือกตั้งเสียก่อน
การเลือกตั้งทั่วไปครั้งนี้เกิดขึ้นหลังจากที่รัฐบาลภายใต้การน าของพล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา

บริหารประเทศครบวาระ 4 ปี (โดยมีการยุบสภาก่อนครบก าหนด 3 วัน) ซึ่งเป็นรัฐบาลชุดที่ 2
นับตั้งแต่การเลือกตั้งปี 2540 เป็นต้นมา ที่บริหารประเทศจนครบวาระ (ก่อนหน้านี้คือ รัฐบาลไทยรัก
ไทยของนายทักษิณ ชินวัตร, พ.ศ. 2544-2548)

การเลือกตั้งครั้งนี้จัดขึ้นภายใต้กติกาเดิมตามรัฐธรรมนูญปี 2560 ทุกประการ ยกเว้นระบบ

เลือกตั้งเท่านั้นที่เปลี่ยนแปลงไป ดังที่ได้อธิบายไว้อย่างละเอียดในส่วนแรกของงานวิจัยนี้ ที่ชี้ให้เห็นว่า
ความพยายามแก้ไขรัฐธรรมนูญทั้งของภาคประชาชนและพรรคการเมืองต่างๆ ไม่ประสบความส าเร็จ
ในทุกประเด็นที่มีการผลักดัน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่มาของนายกฯ อ านาจขององค์กรอิสระ อ านาจของ
วุฒิสภา ฯลฯ มีเพียงประเด็นเดียวที่แก้ไขส าเร็จคือ การเปลี่ยนระบบเลือกตั้งจากระบบจัดสรร

ปันส่วนผสมมาเป็นระบบผสมแบบเสียงข้างมากตามรัฐธรรมนูญปี 2540 (โดยมีรายละเอียดที่แตกต่าง
จากปี 2540 คือ ไม่มีเพดานขั้นต่ าส าหรับการจัดสรรที่นั่งบัญชีรายชื่อ)

การเลือกตั้งครั้งนี้มีพรรคการเมืองลงสมัครรับเลือกตั้งแข่งขันกันให้ประชาชนเลือกทั้งสิ้น 67
พรรค โดยที่หมายเลขของพรรคการเมืองในระบบบัญชีรายชื่อจะเป็นหมายเลขเดียวกันทั้งประเทศ
แต่หมายเลขของผู้สมัครในระบบแบ่งเขตจะมีความแตกต่างกันไปในแต่ละเขตเลือกตั้งทั้ง 400 เขต

แม้จะสังกัดพรรคการเมืองเดียวกันก็ตาม ประเด็นเรื่องหมายเลขผู้สมัครที่ไม่ตรงกันนี้ก่อให้เกิดเสียง
วิพากษ์วิจารณ์ในวงกว้างทั้งจากพรรคการเมืองและจากประชาชนผู้มีสิทธิออกเสียงเลือกตั้งว่าสร้างให้
81
เกิดความสับสนและความยุ่งยากในการจดจ าหมายเลขผู้สมัคร
แม้ว่าจะมีพรรคการเมืองจ านวนมากลงแข่งขันในสนามเลือกตั้งครั้งนี้ แต่ 6 พรรคหลักที่มี

โอกาสชนะการเลือกตั้งเหนือกว่าพรรคอื่นๆ คือ พรรคเพื่อไทย พรรคก้าวไกล พรรคภูมิใจไทย
พรรคประชาธิปัตย์ พรรคพลังประชารัฐ และพรรครวมไทยสร้างชาติ และมีพรรคการเมืองขนาดรอง
ลงมาซึ่งเป็นพรรคขนาดกลางและขนาดเล็กที่มีโอกาส.ส.อดแทรกในการแข่งขันคือ พรรคชาติไทย
พัฒนา พรรคไทยสร้างไทย และพรรคประชาชาติ โดยพัฒนาการส าคัญของภูมิทัศน์พรรคการเมือง
ในปี 2566 ที่แตกต่างไปจากการเลือกตั้งปี 2562 คือ ความขัดแย้งภายในพรรคพลังประชารัฐซึ่ง

เป็นแกนน ารัฐบาลจนท าให้เกิดการแยกทางทางการเมืองระหว่างพล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา กับ
พล.อ. ประวิตร วงศ์สุวรรณ โดยที่กลุ่มนักการเมืองที่สนับสนุนพล.อ. ประยุทธ์ แยกไปตั้งพรรค
การเมืองใหม่ชื่อว่าพรรครวมไทยสร้างชาติ และเสนอพล.อ. ประยุทธ์ เป็นแคนดิเดตนายกฯ ของพรรค

คู่กับนายพีระพันธ์ สาลีรัฐวิภาคที่เป็นหัวหน้าพรรค ในขณะที่กลุ่มการเมืองหลักในพรรคพลังประชารัฐ
ผลักดันพล.อ. ประวิตร เป็นหัวหน้าพรรคและแคนดิเดตนายกฯ หนึ่งเดียวของพรรคพลังประชารัฐ

81 “ประชาชนคาใจ กกต. เคลียร์อย่างไรกับสารพันปัญหาจัดเลือกตั้ง 2566,” บีบีซีไทย, 1 พ.ค. 2566
https://www.bbc.com/thai/articles/cn0ex66yd64o.