Page 51 - kpi22228

43

3.1.2 การเลือกตั้งในยุคแรกของพรรคการเมือง

ครั้นเมื่อ ม.ร.ว.เสนีย ปราโมชประกาศยุบสภาผูแทนราษฎรเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2488 และกําหนด
ใหมีการเลือกตั้งทั่วไปขึ้นในวันที่ 6 มกราคม 2489 ในหวงเวลาของการรณรงคเพื่อหาเสียงเลือกตั้งครั้งใหมนี้

เองที่การแขงขันในแบบพรรคการเมืองในประเทศไทยไดกอรูปขึ้นเปนครั้งแรกภายใตระบอบรัฐธรรมนูญแมวา

8
ในตอนนั้นยังไมมีพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาดวยพรรคการเมืองก็ตาม7
การเมืองไทยภายใตระบบพรรคการเมืองเริ่มตนขึ้นอยางเปนทางการในเดือนพฤศจิกายน 2488

(สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ 2551, 56-59) เมื่อ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช, ร.ท. จงกล ไกรฤกษ, ม.ร.ว. นิมิตรมงคล

นวรัตน, สุวิชช พันธเศรษฐ, สอ เสถบุตร ฯลฯ รวมกันตั้งพรรคการเมืองพรรคแรก ชื่อ “พรรคกาวหนา”
ซึ่งขับเคลื่อนดวยอุดมการณอนุรักษนิยม

ตอมาภายหลังพรรคกาวหนาถูกยุบรวมกับกลุม ส.ส. ที่คัดคานนายปรีดี พนมยงค ตั้งเปน

“พรรคประชาธิปตย” โดยมีนายควง อภัยวงศ เปนหัวหนาพรรค และมี ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช ที่ยุบพรรค
กาวหนาของตนมาควบรวมดวยพรอมกับนั่งดํารงตําแหนงเลขาธิการพรรค เมื่อวันที่ 6 เมษายน 2489

ในอีกดานหนึ่ง ไดมีการกอตั้งพรรคการเมืองชื่อ “พรรคสหชีพ” ประกอบดวยกลุมสมาชิกสภา

ผูแทนราษฎรประเภทที่ 1 และพลเรือนบางสวนที่ใกลชิดปรีดี พนมยงค เชน ทองอินทร ภูริพัฒน, เตียง
ศิริขันธ, ถวิล อุดล, ไต ปาณิกบุตร ไดรวมกับฝายคณะราษฎร เชน สงวน ตุลารักษ, จรูญ สืบแสง และวิลาศ

โอสถานนท พรรคสหชีพเตรียมการลงแขงขันในการเลือกตั้งทั่วไปครั้งนี้

นอกจากพรรคกาวหนากับพรรคสหชีพแลวก็ไมพบวามีพรรคการเมืองอื่นใดถูกตั้งขึ้นอีกในหวงเวลา
ดังกลาว และถึงแมวาบรรยากาศทั่วไปในการเลือกตั้งครั้งนั้นพบวาผูสมัครสวนใหญมิไดสังกัดพรรคการเมือง

อีกทั้งบรรดาสมาชิกของพรรคกาวหนาและพรรคสหชีพก็ไดรับเลือกตั้งเปนสมาชิกสภาผูแทนราษฎรไมมากนัก

8
9
กลาวไดวาถึงแมยังไมมีกฎหมายพรรคการเมืองอยางเปนทางการ แตรูปแบบการแขงขัน

ทางการเมืองแบบพรรคการเมืองก็นับวาไดเริ่มตนแลว

การรณรงคหาเสียงเลือกตั้งในสนามการเมืองระบบพรรคเริ่มตนอยางเต็มที่ในหวงเวลาของ
การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรเพิ่มเติมอีก 82 ที่นั่ง เพื่อใหครบตามเงื่อนไขของรัฐธรรมนูญฉบับ

พ.ศ. 2489 โดยกําหนดใหวันที่ 5 สิงหาคม 2489 เปนวันลงคะแนนเลือกตั้ง ซึ่งในระยะเวลาของการบังคับใช

8 พระราชบัญญัติพรรคการเมืองฉบับแรกของไทยถูกประกาศใชเมื่อวันที่ 28 กันยายน 2498 ซึ่งสาระสําคัญคือกําหนดใหผูมี

สิทธิ์เลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎร 500 คนขึ้นไป หรือสมาชิกสภาผูแทนราษฎรตั้งแต 10 คนขึ้นไปสามารถจดทะเบียนตั้ง
พรรคการเมืองได โปรดดู พระราชบัญญัติพรรคการเมือง พ.ศ. 2498. เขาถึงขอมูลวันที่ 4 กรกฎาคม 2564, จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/พระราชบัญญัติพรรคการเมือง_พ.ศ._2498 และ ยอนดูกฎหมายพรรคการเมืองไทย ตั้งพรรค

ยุบพรรค กันอยางไร?. เขาถึงขอมูลวันที่ 4 กรกฎาคม 2564, จาก https://ilaw.or.th/node/4264
9 เรื่องเดียวกัน หนา 56.