Page 18 - kpi21665
P. 18
16 สุนทรียปุจฉา: กระบวนการสอบถามเพื่อการเปลี่ยนแปลงอย่างสันติวิธี (Appreciative Inquiry)
สุนทรียปุจฉาเป็นวิธีการเปลี่ยนแปลงองค์กรและชุมชนใน
แนวทางแบบโพสต์โมเดิร์น เป็นเหมือนตัวแทนของการละทิ้งแนวคิด
แบบเดิมอย่างถอนรากถอนโคน จากเข้าไปเปลี่ยนแปลงองค์กร
การสอบถามแบบเดิมๆ ที่นำาไปใช้กับวงจรชีวิตขององค์กรเกิดขึ้นจาก
กรอบของแหล่งความรู้ที่เกิดมาจากการใช้เหตุผลและจากประสบการณ์
เชิงประจักษ์ และจากประสบการณ์ที่ตรวจสอบได้ วิธีการสอบถาม
แบบเดิมนี้พยายามที่จะตรวจสอบหาเหตุและผลที่นำาไปสู่ความรู้ที่มี
การคาดการณ์เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพขององค์กร ซึ่งขึ้นอยู่กับรูปแบบ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการที่มุ่งเน้นการแก้ปัญหาผ่านความก้าวหน้าในการ
ดำาเนินการแต่ละขั้นตอน ดังต่อไปนี้ : ประการแรก การระบุปัญหา
หรือข้อบกพร่องในระบบ ประการที่ 2 การวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา
ประการที่ 3 การเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหา ประการที่ 4 การพัฒนา
แผนปฏิบัติการเพื่อ “จัดการ” ปัญหา (French and Bell, 1984 แปลโดย
ศ. นพ.วันชัย วัฒนศัพท์) รูปแบบนี้เหมือนกับ “รูปแบบทางการแพทย์”
ของการวินิจฉัยและการรักษาที่ถือว่าองค์กรกำาลังเจ็บป่วยอยู่ มีความ
บกพร่องหรืออุปมาว่า “มีปัญหาที่ต้องการแก้ไข” ด้วยการดูระบบของ
มนุษย์ผ่านทางมุมมองนี้สามารถมีขอบเขตภายใต้เงื่อนไขที่ดีที่สุดแล้ว
และอาจทำาให้เสื่อมเสียและทำาให้ปัญหากำาเริบมากขึ้นที่จะต้องถูกแก้ไข
ซึ่งมันสามารถสร้างวัฒนธรรมของ “การตำาหนิ ติฉิน” เกิดการทำาลาย
โครงสร้างของชุมชนที่มีอยู่แต่เดิมได้อย่างง่ายประชาชนมีแนวโน้มที่จะ
กลายเป็นฝ่ายตั้งรับเพื่อที่จะหลีกเลี่ยงการถูกตำาหนิโดยเป็นผลให้เกิด
ความห่างเหินระหว่างกันและทำาลายความไว้ใจกัน ลักษณะการป้องกัน
ตัวเองนี้เป็นการสกัดกั้นการเรียนรู้และการคิดที่สามารถทำาให้ระบบ
เคลื่อนย้ายไปข้างหน้าต่อไปได้ (Barrett, 1995) ทั้งนี้ การที่ยิ่งไปเน้น
ส่วนขาดและปัญหาส่วนขาดและปัญหาที่ว่าจะยิ่งมองเห็นเด่นชัด และ
inside_ cc.indd 16 14/12/2563 19:42:32
