Page 6 - kpi19911

6

บทที่ 1 บทน า

1.1 สภาพทั่วไปของปัญหา
ความขัดแย้งเป็นหนึ่งในปัจจัยที่ก่อให้เกิดปัญหาความไม่สงบในชุมชน เมื่อเกิดความขัดแย้งก็ย่อมน ามาซึ่ง

ความบาดหมาง เริ่มตั้งแต่คนในครอบครัวด้วยกัน คนในกลุ่มหรือชุมชนเดียวกัน เมื่อเกิดความขัดแย้งก็จะไม่มีการ
แก้ไขปัญหาหรือหากมีการแก้ไขปัญหาก็แก้ไขปัญหากันตามรูปแบบและวิธีการของผู้น า บางครั้งความขัดแย้ง
เหล่านั้นไม่ได้รับการเยียวยาหรือมีการประนีประนอมที่ถูกต้องและเป็นธรรม จึงน ามาซึ่งการใช้สิทธิทางศาลหรือมี
การแก้ไขปัญหาที่ไม่ถูกต้องตามกฎหมาย จึงน ามาซึ่งความรุนแรงในชุมชน

ภาคตะออกเฉียงเหนือมีจ านวน 20 จังหวัดในพื้นที่ราบสูง เป็นภูมิภาคที่ก าลังพัฒนาด้านเศรษฐกิจ สังคม
วัฒนธรรมและการท่องเที่ยว พื้นที่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีกลุ่มชุมชนและชาติพันธุ์ที่หลากหลาย ด้วยสภาพ
สังคมที่มีความเปลี่ยนแปลงไป คนในชุมชนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือเริ่มมีบทบาทในการบริหารจัดการชุมชน

ของตัวเอง การเน้นการมีส่วนร่วมของประชาชนก็ยังเป็นประเด็นที่ภาครัฐให้ความส าคัญต่อบุคคลในชุมชน ไม่ว่า
จะมีการด าเนินโครางการต่างๆตามนโยบายของรัฐรวมไปถึงกิจกรรมต่างๆที่อาจมีผลกระทบต่อวิธีชีวิตของคนใน
ชุมชน รวมไปถึงผลจากการพัฒนาด้านเศรษฐกิจที่เข้าถึงกลุ่มชุมชนได้มากขึ้น เช่นการตั้งโครงงานอุตสาหกรรมใน
พื้นที่ใกล้ชุมชน การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว การด าเนินโครงการต่างๆตามนโยบายแห่งรัฐ ก็ย่อมเกิดปัญหาความ
ขัดแย้งในเรื่องใดเรื่องหนึ่งตามมา ความขัดแย้งต่างๆที่เกิดขึ้นดูเหมือนว่าเป็นเรื่องปกติที่จะต้องเกิดขึ้นในชุมชนที่

มีความคิดเห็นที่แตกต่างกันออกไป แต่ความขัดแย้งดังกล่าวนี้มีหลายระดับ บางระดับ ผู้น ากลุ่มหรือคนในชุมชน
สามารถจัดการความขัดแย้งเหล่านั้นได้โดยล าพัง แต่ความขัดแย้งในระดับที่เข้มข้น บางครั้งการจัดการความ
ขัดแย้งก็ไม่สามารถเกิดขึ้นได้โดยชุมชนเอง จึงเป็นที่มาของการหาแนวทางเพื่อจะบริหารความขัดแย้งเหล่านั้น ไม่

ว่าจะอยู่ในระดับใดก็สามารถใช้ “เครื่องมือ”ในการเข้าไปบริหารความขัดแย้งเหล่านั้น อย่างน้อยเครื่องมือก็เป็นสิ่ง
ที่ผู้ขัดแย้งให้การยอมรับและเป็นการบริหารความขัดแย้งที่ดีและมีทางออกให้กับชุมชน ในทางกลับกันหากเกิด
ความขัดแย้งในชุมชนขึ้นและประเด็นความขัดแย้งนั้น ไม่ได้รับการเยียวยาหรือปล่อยให้ปัญหาเหล่านั้นหมักหมม
ไปเรื่อยๆก็อาจเกิดปัญหาอย่างอื่นตามมา จนอาจเกิดความรุนแรงในสังคมเพิ่มขึ้น และถึงเวลานั้นเครื่องมือที่เรา

สร้างขึ้นเพื่อบริหารความขัดแย้งอาจไม่สามารถใช้ได้กับปัญหาที่เป็นอยู่ สังคมก็จะเกิดความขัดแย้งมากขึ้น
การจัดท าแผนที่ความขัดแย้งก็เป็นหนึ่งในวิธีการที่จะสามารถบ่งชี้ให้เห็นต้นเหตุและปลายเหตุของ
ประเด็นความขัดแย้งเพื่อให้การบริหารความขัดแย้งสามารถแก้ไขได้ตรงจุด ดังนั้น แผนที่ความขัดแย้ง (Conflict
Map) เปรียบเสมือน เครื่องมือพื้นฐานที่ใช้ในการวางแผนการแก้ไขความขัดแย้ง ด้วยการสร้างแผนภาพแล้วระบุ

ประเด็นการขัดแย้ง ให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและผู้เกี่ยวข้องอื่นๆกับความขัดแย้งนั้นประเมินทางเลือกต่างๆ ในการ
แก้ไข เพื่อให้ทุกฝ่ายเห็นภาพรวมของสถานการณ์ตรงกันและสื่อสารระหว่างกันเพื่อร่วมกันหาทางออกของปัญหา
หรือแก้ไขความขัดแย้งให้เป็นที่ยอมรับของทุกฝ่ายต่อไป
ปัจจุบันภาคตะวันออกเฉียงเหนือได้รับได้รับการพัฒนาตามนโยบายจากภาครัฐทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม

และวัฒนธรรมสู่ชุมชนเพื่อให้เจริญรุ่งเรืองไปตามยุคสมัย มีการพัฒนาทรัพยากรบุคคล เมื่อสภาพสังคม
เปลี่ยนแปลงไป ประกอบกับบุคคลได้ตระหนักถึงสิทธิและหน้าที่ของตนเองในฐานะที่เป็นประชาชนพลเมือง เมื่อมี
การด าเนินโครงการตามแนวนโยบายของรัฐหรือการด าเนินโครงการของคนในชุมชนกันเอง โดยโครงการต่างๆ

อาจมีผลกระทบต่อชุมชนหรือสิทธิของบุคคลที่เกี่ยวข้อง ดังนั้น ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือจึงมีโครงการ
ต่างๆมากมายที่มีการพัฒนาทั้งพื้นที่และโครงการที่พัฒนาทรัพยากรบุคคล รวมไปถึงการได้รับสิทธิต่างๆจากทาง
ภาครัฐและเอกชนหรือการบริหารจัดการชุมชนด้วยกันเอง เช่น โครงการพัฒนาแหล่งน้ าเพื่อการเกษตร โครงการ
พัฒนาด้านคมนาคม การปรับปรุงภูมิทัศน์ หรือโครงการด้านเศรษฐกิจของภาคเอกชน ซึ่งโครงการทั้งหลายล้วน
แล้วแต่มีความเกี่ยวเนื่องกับสิทธิและหน้าที่ของบุคคลในชุมชนที่จะแสดงออกในการมีส่วนร่วมหรือเห็นพ้องต้องกัน

ขณะเดียวในโครงการเดียวกันอาจมีบุคคลในชุมชนมีความคิดเห็นที่แตกต่างกันออกไป จึงน ามาซึ่งความเห็นที่