Page 42 - kpi19839
P. 42
“บทบาทของผู้สูงอายุในการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ต าบลโคกมั่งงอย
อ าเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ” โดย อ.โชติกา สิงหาเทพ อ.ธนิกานต์ ศรีจันทร์ อ.เสาวนีย์ จันทสังข์
6) สาขาสวัสดิการ หมายถึง ความสามารถในการจัดสวัสดิการในการประกันคุณภาพชีวิตของ
คนให้เกิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจสังคมและวัฒนธรรม
7) สาขาศิลปกรรม หมายถึง ความสามารถในการผลิตผลงานทางด้านศิลปะสาขาต่างๆ เช่น
จิตรกรรม ประติมากรรม วรรณกรรม ทัศนศิลป์ คีตศิลป์ เป็นต้น
8) สาขาการจัดการองค์กร หมายถึง ความสามารถในการบริหารจัดการด าเนินงานองค์กร
ชุมชนต่างๆ ให้สามารถพัฒนาและบริหารองค์กรของตนเองได้ตามบทบาทหน้าที่ขององค์กร เช่น การจัด
องค์กรของกลุ่มแม่บ้าน เป็นต้น
9) สาขาภาษาและวรรณกรรม หมายถึง ความสามารถในการผลิตผลงานเกี่ยวกับภาษาทั้ง
ภาษาถิ่น ภาษาโบราณ ภาษาไทย และการใช้ภาษา ตลอดทั้งด้านวรรณกรรมทุกประเภท
10) สาขาศาสนาและประเพณี หมายถึง ความสามารถในการประยุกต์และปรับใช้หลักธรรม
ค าสอนทางศาสนา ความเชื่อและประเพณีดั้งเดิมที่มีคุณค่าให้เหมาะสมต่อการประพฤติปฏิบัติให้บังเกิดผลดี
ต่อบุคคลและสิ่งแวดล้อม เช่น การถ่ายทอดหลักธรรมทางศาสนา การบวชป่า การประยุกต์ประเพณีบุญ
ประทาย ข้าว เป็นต้น
11) สาขาการศึกษา หมายถึง ความสามารถในการถ่ายทอดการอบรมเลี้ยงดู การบ่มเพาะ การ
สอนสั่ง การสร้างสื่อ และอุปกรณ์การวัดความส าเร็จ
สรุปได้ว่า ลักษณะประเภทของภูมิปัญญาท้องถิ่น คือ ลักษณะที่เป็นรูปธรรมและนามธรรม
ที่เกิดจากการสั่งสมความรู้ ประสบการณ์ที่ได้จากการถ่ายทอดจากบุคคลรุ่นสู่รุ่น รวมถึงสถาบันต่างๆ ที่มีอยู่
ในท้องถิ่น ซึ่งมีลักษณะเฉพาะถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่นนั้นๆ มีความเป็นสากล มุ่งสู่การใช้ชีวิตร่วมกับ
ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่มีความสัมพันธ์กันกับการด าเนินชีวิตของชุมชนท้องถิ่น
2.5.3 การถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น
ดวงฤทัย อรรคแสง (2552 : 23) อธิบายว่า การถ่ายทอดความรู้ของภูมิปัญญาท้องถิ่นคือ
การบอกวิชาความรู้ให้ผู้เรียนเข้าใจและน าไปปฏิบัติได้ ซึ่งภูมิปัญญาท้องถิ่นมักจะถ่ายทอดความรู้ให้กับ
ผู้เรียนหรือกลุ่มเป้าหมายไปโดยอัตโนมัติ ไม่ได้เรียนวิชาการสอนมาจากสถาบันใดๆ และจะใช้สามัญส านึก
แบบสังคมประกิต คือการเรียนการสอนที่เกิดจากการเลียนแบบและการจดจ าสืบทอดกันมาในครอบครัวและ
วิธีการถ่ายทอด 2 รูปแบบ คือ 1) ใช้วิธีสาธิต คือ ท าให้ดูเป็นตัวอย่าง อธิบายทุกขั้นตอนให้ผู้เขียนเข้าใจและ
ผู้เรียนปฏิบัติตาม และ 2) ใช้วิธีการปฏิบัติจริง คือฟังค าบรรยาย อธิบาย การสาธิตแล้วน าไปปฏิบัติจริง และ
ปฏิบัติซ้ าๆ กันจนเกิดเป็นความช านาญเพราะผลงานที่จะใช้ด ารงชีวิตได้ต้องเป็นผลงานที่เกิดขึ้นจริง สามารถ
น าเอาไปใช้ประโยชน์ได้ ไม่ใช่ผลงานที่กล่าวอ้างไว้ในต าราเท่านั้น ดังนั้นกลุ่มเป้าหมายของภูมิปัญญาท้องถิ่น
ผู้เรียนหรือ กลุ่มเป้าหมายที่รับการถ่ายทอดภูมิปัญญาจากผู้รู้ในท้องถิ่นส่วนมากจะเป็นคนในครอบครัวเป็น
ญาติโดยสายเลือด เนื่องจากความรู้บางอย่างผู้รู้ทั้งหลายมักหวงแหนและจะไม่แพร่งพรายให้คนอื่นๆ รู้วิธีการ
41
