Page 139 - kpi18358

รวมทั้งมุ่งเน้นให้ข้อเสนอแนะเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ สมรรถนะของหน่วยงานรับตรวจทั้งในด้าน

ประสิทธิผล คุณภาพการให้บริการ และการพัฒนาองค์กร อีกทั้งยังสนับสนุนให้ทุกส่วนราชการให้ความ

ร่วมมือกัน ทั้งการตรวจราชการร่วมกันระหว่างผู้ตรวจราชการส านักนายกรัฐมนตรี ผู้ตรวจราชการ

กระทรวงและที่ปรึกษาผู้ตรวจราชการภาคประชาชน ตลอดจนคณะกรรมการธรรมาภิบาลจังหวัด (ส านัก

ปลัดส านักนายกรัฐมนตรี, 2559, น. 1-2)

นอกจากแบ่งรูปแบบและวิธีการตรวจราชการตามสมัยการปกครองแล้ว ยังสามารถแบ่งตามรูปแบบ

ของระบบการตรวจราชการ โดยแบ่งออกเป็น 5 ยุค (สุพจน์ ทรายแก้ว, 2552, น. 79-80) ดังนี้

ยุคที่ 1 (ก่อนพ.ศ. 2534) ในยุคนี้เป็นรูปแบบของการตรวจราชการตามประเพณี หรือหากพิจารณา

ตามยุคสมัยจะเป็นการตรวจราชการในสมัยสุโขทัยและสมัยอยุธยา การตรวจราชการจะมีลักษณะที่

พระมหากษัตริย์ทรงออกตรวจราชการโดยพระองค์เอง หรือมอบหมายให้บุคคลที่ไว้ใจเป็นผู้ออกตรวจ

ราชการ

ยุคที่ 2 (พ.ศ. 2435-2502) หรือ การตรวจราชการในสมัยก่อนและหลังที่รัชกาลที่ 5 จะมีการปฏิรูป

โดยรูปแบบการตรวจราชการเป็นแบบระบบราชการยุคแรก ภายหลังจากการปฏิรูประบบราชการของ

รัชกาลที่ 5 เริ่มมีบุคคลที่ท างานราชการเป็นอาชีพ ซึ่งจะได้รับการแต่งตั้งโดยผู้มีอ านาจในการปกครอง

ได้แก่ ต าแหน่งข้าหลวงเทศาภิบาลที่ถูกแต่งตั้งโดยรัชกาลที่ 5 ในช่วงที่มีการปฏิรูป หรือต าแหน่ง

ข้าหลวงใหญ่ ข้าหลวงตรวจการ ผู้ว่าราชการภาค และต าแหน่งผู้ตรวจราชการแผ่นดินที่ก าหนดโดยรัฐบาล

ซึ่งแต่งตั้งขึ้นในช่วงที่ประเทศไทยมีการเปลี่ยนแปลงระบบการปกครองจากระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์

เป็นระบบประชาธิปไตย

ยุคที่ 3 (พ.ศ. 2503-2540) เป็นยุคของการพัฒนาระบบการตรวจราชการในเชิงสถาบันและ

กระบวนการ เป็นยุคที่มีบุคคลเข้าด ารงต าแหน่งผู้ตรวจราชการ คือ ผู้ตรวจราชการส านักนายกรัฐมนตรี

ที่ถูกแต่งตั้งแทนผู้ตรวจราชการแผ่นดินเมื่อ พ.ศ. 2503 ในยุคนี้การตรวจราชการจะเน้นการสร้างสถาบัน

การตรวจราชการให้มีความเป็นสากลมากขึ้น มีการก าหนดระเบียบและกฎเกณฑ์ต่าง ๆ เพื่อให้การตรวจ

ราชการไม่เบี่ยงเบนไปจากกฎเกณฑ์ที่ก าหนดไว้ โดยช่วงแรกได้ออกพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการ

แผ่นดิน และต่อมาก็ได้จัดท าระเบียบส านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการตรวจราชการ พ.ศ. 2532 ขึ้น รวมทั้ง

เน้นการปฏิบัติราชการที่ต้องสอดคล้องกับกฎเกณฑ์ (Compliance) ดังนั้น ระบบการตรวจราชการ จึงเน้นให้

ความส าคัญกับความรับผิดชอบตามกระบวนการ (Accountability for procedure) ที่ก าหนดขั้นตอนตาม

96