Page 479 - kpiebook67020
P. 479
478 การศึกษาการป้องกันวิกฤตสังคมในอนาคต
ทั้งนี้ ในงานนี้ได้อธิบายว่าค�าว่า “ข่าวปลอม” ว่าไม่เพียงพอที่จะอธิบายขนาด
ของ “มลภาวะทางข้อมูลข่าวสาร” (information pollution) และค�านี้เป็นค�าที่
มีปัญหาและควรหลีกเลี่ยงที่จะใช้ ดังนั้น ในงานชิ้นนี้จึงแนะน�าการใช้ค�าว่า “ข้อมูล
ที่ผิด” (misinformation) และข้อมูลที่บิดเบือน (disinformation) ในการอธิบายแทน
ปรากฏการณ์ข่าวปลอมโดยส่วนใหญ่แล้วจะสะท้อนลักษณะข้อมูลข่าวสารในสองแง่มุมนี้
ในงานศึกษาของ Egelhofer & Lecheler (2019) อธิบายว่าข่าวปลอมเป็น
ปรากฏการณ์สองมิติ โดยแบ่งข่าวปลอมเป็น 2 รูปแบบได้ ข่าวปลอมในฐานะประเภท
(fake news as genre) กับข่าวปลอมในฐานะสัญลักษณ์ (fake news as label)
1. ข่าวปลอมในฐานะประเภท (fake news as genre) คือ ข้อมูลที่บิดเบือน
ที่ถูกสร้างโดยตั้งใจ โดยมีข้อเท็จจริงน้อย มีการเชื่อมโยงกันอย่างผิด มีเนื้อหาที่ท�าให้
เข้าใจผิด มีเนื้อหาที่ถูกสร้างขึ้นมา ใช้ผิดบริบท และเป็นเนื้อหาปลอม แต่มีรูปแบบ
การน�าเสนอแบบวารสารศาสตร์ มีโครงสร้างชัดเจน เช่น (พาดหัวข่าว เนื้อหา รูปภาพ)
และมีเจตนาที่จะหลอกลวงทั้งในทางการเมือง เงิน หรือเพื่อปลุกปั่น
2. ข่าวปลอมในฐานะสัญลักษณ์ คือ ข้อมูลที่ถูกใช้เป็นเครื่องมือทางการเมือง
ในการลดทอนความชอบธรรม หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง คือ เป็นการท�าให้ข้อมูลเป็นอาวุธ
(weaponization)
ในงานศึกษาของ Turcilo and Obrenovic (2020) อธิบายว่า การอธิบายว่า
ข่าวปลอม คือ ข้อมูลที่ผิด (misinformation) ข้อมูลที่บิดเบือน (disinformation)
และข้อมูลที่แฝงเจตนาร้าย (malinformation) สามารถอธิบายรวมกันภายใต้ค�าเดียว
ว่า “ความปั่นป่วนของข้อมูลข่าวสาร” (information disorder) เพราะทั้งสามอย่าง
สามารถอธิบายภายใต้กระบวนทัศน์ในเชิงความปั่นป่วนได้ เพราะว่าทั้งหมดเป็นรูปแบบ
ของข่าวปลอม ซึ่งมีวัตถุประสงค์ในการปลุกปั่นสาธารณชน ซึ่งเป็นข้อมูลที่ผิดโดยตั้งใจ
