Page 483 - kpiebook67020
P. 483
482 การศึกษาการป้องกันวิกฤตสังคมในอนาคต
3. แนวทางตรวจสอบข้อเท็จจริง (Fact-checking approach)
แนวทางการพิสูจน์ข้อเท็จจริง (verification) และการตรวจสอบข้อเท็จจริง
(fact-checking) เป็นแนวทางการรับมือข่าวปลอม ข้อมูลที่ผิด และข้อมูลที่บิดเบือน
ที่เติบโตอย่างรวดเร็วในช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมา ทั้งการด�าเนินงานโดยหน่วยงานของรัฐ
เช่น ในบราซิล เม็กซิโก สเปน, องค์กรสื่อ เช่น BBC AFP, บริษัทตรวจสอบข้อเท็จจริง
เช่น Storyful, องค์กรไม่แสวงหาก�าไร เช่น PolitiFact, Snopes, เครือข่ายสมาชิก
ของ IFCN และภาคประชาสังคม เช่น ในอินโดนีเซีย, อินเดีย, ฟิลิปปินส์ โดยมีวิธีการ
ตรวจสอบที่หลากหลายและผสมสานระหว่างการใช้เทคโนโลยีและมนุษย์ เช่น การใช้
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การเปรียบเทียบกับฐานข้อมูลเดิม การให้ผู้เชี่ยวชาญ
วิเคราะห์ การระดมก�าลังจากผู้คน (crowdsourcing) เป็นต้น
4. แนวทางพัฒนาคุณภาพของวารสารศาสตร์ (Quality journalism’
approach)
มีการอธิบายว่าปัจจัยหนึ่งที่ท�าให้ข่าวปลอม ข้อมูลที่ผิด และข้อมูลที่บิดเบือน
แพร่กระจายในวงกว้างอย่างรวดเร็ว คือ การที่ประชาชนไม่ไว้ใจสื่อเช่นเดิม เนื่องจาก
เห็นว่าองค์กรเหล่านี้ได้รับผลประโยชน์หรือถูกแทรกแซงจากกลุ่มอิทธิพลต่าง ๆ
จนน�าเสนอข่าวสารที่ไม่สอดคล้องกับอุดมการณ์ของตน จึงเชื่อในข้อมูลที่มีการส่งต่อ
ผ่านช่องทางต่าง ๆ โดยคนใกล้ชิด โดยไม่สนใจว่าต้นทางจะมาจากที่ใด อีกทั้งสื่อ
ก็ไม่ได้ช่วยให้พลเมืองมีข้อมูลข่าวสารเพียงพอเพื่อน�าไปสู่การอภิปรายถกเถียงและ
ตัดสินใจได้ และสื่อเองก็เป็น “เครื่องขยายเสียง” ที่ให้ข้อมูลที่ผิดและข้อมูลที่บิดเบือน
แพร่กระจายไปอย่างกว้างขวาง รวดเร็ว หรือบางกรณีก็เพิ่มความน่าเชื่อถือให้อีก
ต่างหาก แนวทางหนึ่งที่มีการน�าเสนอในการจัดการกับการแพร่กระจายข้อมูลที่ผิดและ
