Page 477 - kpiebook67020
P. 477
476 การศึกษาการป้องกันวิกฤตสังคมในอนาคต
4. การดัดแปลงรูปภาพ (photo manipulation)
5. การโฆษณาและการประชาสัมพันธ์ (Advertising)
6. การโฆษณาชวนเชื่อ
ในการวิเคราะห์ว่าข่าวใดเป็นข่าวปลอมนั้น Tandoc et al. (2018) ได้ชี้ให้เห็น
2 มิติที่ส�าคัญ ได้แก่
1. ข้อเท็จจริง (facticity) โดยดูที่ระดับของการอยู่บนพื้นฐานของข้อเท็จจริง
เช่น การเสียดสีอยู่บนพื้นฐานของข้อเท็จจริง แต่น�าเสนอในรูปแบบที่สนุก ในขณะที่
การล้อเลียนและข่าวที่ถูกสร้างขึ้นอยู่บนบริบททางสังคมในวงกว้างในการน�าเสนอ
เรื่องสมมติ ส่วนการโฆษณาน�าเสนอข้อเท็จจริงด้านเดียว ส่วนการสร้างข่าวไม่ได้อยู่
บนพื้นฐานของข้อเท็จจริง
2. เจตนา (intention) โดยดูที่ระดับความตั้งใจของผู้สร้างข่าวปลอม
ที่จะท�าให้เข้าใจผิด เช่น การเสียดสีและการล้อเลียนใช้ระดับของความเข้าใจร่วมกัน
ของการ “งดเว้นความจริง” (suspension of reality) ในการน�าเสนอ ซึ่งมีเจตนา
ในการท�าให้ผู้รับสารมีอารมณ์ขันผ่านความจริงที่ถูกบิดเบือนบางส่วน
ในงานศึกษาของ Wardle & Derakhshan (2018)
1. ข้อมูลที่ผิด (misinformation) หมายถึง ข้อมูลที่ผิด แต่ผู้ที่เผยแพร่ข้อมูล
ดังกล่าวเชื่อว่าเป็นข้อมูลที่ถูกต้อง ตัวอย่างข้อมูลที่ผิด เช่นเหตุการณ์การก่อการร้าย
บนถนนช็องเซลีเซในกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส เมื่อวันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2560
มีการปล่อยข้อมูลที่ผิด เช่น ข่าวลือว่าชาวมุสลิมในอังกฤษเฉลิมฉลองการโจมตีนี้
ซึ่งต่อมามีการตรวจสอบแล้วว่าเป็นข้อมูลที่ผิด หรือข่าวที่ต�ารวจรายที่สองถูกสังหาร
คนที่ส่งต่อเนื้อหาประเภทนี้ส่วนใหญ่ไม่มีเจตนาร้าย แต่สนใจเหตุการณ์ปัจจุบัน
