Page 60 - kpiebook65062
P. 60
รูปแบบอาร์ต นูโว (Art Nouveau)
และอาร์ต เดโค (Art Deco)
รูปแบบอาร์ต นูโว (Art Nouveau) เป็นปฏิกิริยาของศิลปิน นักออกแบบ และสถาปนิก
ชาวตะวันตก ต่อแนวทางประวัติศาสตร์นิยมในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ โดยพยายามค้นหา
แรงบันดาลใจของรูปทรงจากเส้นสายของธรรมชาติ โดยเฉพาะพรรณพืช มักเน้นรูปทรงที่อ่อนช้อยและ
เปี่ยมด้วยความเคลื่อนไหวและความโปร่งเบา สอดคล้องกับการใช้วัสดุสมัยใหม่อย่างเหล็กและกระจก
รูปแบบอาร์ต นูโวถือกำเนิดขึ้นในประเทศเบลเยียมและฝรั่งเศสในราวทศวรรษที่ ๒๔๔๐ ในงาน
ออกแบบบ้านพักอาศัย การตกแต่งภายใน ตลอดจนสถานีรถไฟใต้ดินของอองรี วาน เดอ เวล์ด (Henry
Van de Velde) วิคเตอร์ ออร์ตา (Victor Horta) และเอ็คเตอร์ กีมาร์ด (Hector Guimard) จากนั้น
รูปแบบนี้จึงเป็นที่นิยมทั้งในทวีปยุโรปและสหรัฐอเมริกาอยู่ระยะหนึ่ง เรียกว่ารูปแบบยูเกนสติล
(Jugendstil) ในเยอรมนี เซเซสซิออง (Secession) ในออสเตรีย สติล ลิแบร์ตี (Stile Liberty)
ในอิตาลี และโมแดร์นิสโม (Modernismo) ในสเปน สำหรับสถาปัตยกรรมในสยามนั้น พบการตกแต่ง
ภายในแบบอาร์ต นูโวในอาคารบางหลัง เช่น พระที่นั่งอภิเษกดุสิต (พ.ศ. ๒๔๔๗) พระที่นั่งอัมพรสถาน
(พ.ศ. ๒๔๔๙) ตำหนักสมเด็จ วังบางขุนพรหม (พ.ศ. ๒๔๕๖) พระที่นั่งอนันตสมาคม (พ.ศ. ๒๔๕๙)
และพระราชวังพญาไท (พ.ศ. ๒๔๖๔)
รูปแบบอาร์ต เดโค (Art Deco) เป็นรูปแบบสถาปัตยกรรมและมัณฑนศิลป์ที่ปรากฏขึ้น
ในประเทศฝรั่งเศสในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐ มีลักษณะเด่นที่การสร้างรูปแบบใหม่จากเส้นสาย
เรขาคณิตที่สะท้อนถึงความก้าวหน้า ความหรูหรา ความเร็ว หรือความลี้ลับของสถาปัตยกรรมโบราณ
ผสมผสานเส้นสายลดทอนของสถาปัตยกรรมสมัยใหม่เข้ากับวัสดุที่สูงค่า โดยเรียกกันว่าอาร์ต เดโค
(Art Deco) ตามชื่อนิทรรศการนานาชาติว่าด้วยศิลปตกแต่งและอุตสาหกรรมสมัยใหม่ (Exposition
internationale des arts décoratifs et industriels modernes) ซึ่งจัดขึ้นที่นครปารีส ประ
เทศฝรั่งเศส ในปีพ.ศ. ๒๔๖๘ สถาปัตยกรรมแบบอาร์ต เดโคมีลักษณะผสม คือมีผังและทรวดทรง
อาคารแบบคลาสสิค แต่เปลี่ยนเครื่องตกแต่งอาคารแบบคลาสสิคเป็นองค์ประกอบเรขาคณิต โดย
เฉพาะลวดลายเรขาคณิต การใช้เส้นสายที่สื่อถึงความเร็ว ความทันสมัย มักประดับตกแต่งอาคารด้วย
ประติมากรรมที่มีลักษณะลดทอนด้วยเช่นกัน ตัวอย่างอาคารแบบอาร์ต เดโคในประเทศไทย ได้แก่
การตกแต่งภายในพระตำหนักเปี่ยมสุข วังไกลกังวล (พ.ศ. ๒๔๗๑) ศาลาเฉลิมกรุง (พ.ศ. ๒๔๗๖)
ศาลจังหวัดพระนครศรีอยุธยา (พ.ศ. ๒๔๘๓) เป็นต้น
9
