Page 52 - kpiebook65062
P. 52
ด้วยบริบทของการพัฒนาเมืองและองค์ประกอบเมืองต่าง ๆ ที่กล่าวมา เมืองกรุงเทพฯ
ตลอดจนหัวเมืองสำคัญๆ ของสยามจึงก้าวเข้าสู่สมัยใหม่อย่างช้า ๆ ตลอดรัชสมัยของพระบาทสมเด็จ
พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยที่องค์พระประมุขและรัฐบาลในพระปรมาภิไธยต่างเข้าใจโอกาสและ
ปัญหาของเมืองใหญ่ๆ ที่กำลังปรากฏชัดเจนมากยิ่งขึ้นโดยลำดับ เช่น ปัญหาสุขอนามัย อัคคีภัย
ความหนาแน่นของประชากรในเมือง หรือโอกาสในการขยายโครงข่ายการคมนาคม การติดต่อสื่อสาร
ทั้งภายในและภายนอกพระราชอาณาจักร มีการวางนโยบายพัฒนาโครงการสาธารณูปโภค
สาธารณูปการขนาดใหญ่ ตลอดจนการออกพระราชบัญญัติ พระราชกำหนด และมาตรการ
ในการกำหนดทิศทางในการพัฒนาเมือง ทั้งการผังเมืองและการก่อสร้างอาคาร ด้วยปัจจัยทั้งหลาย
เหล่านี้ เมืองกรุงเทพฯ กลายเป็นมหานครสมัยใหม่ที่มีพลเมืองหนาแน่น มีการสัญจรทางบกมากขึ้น
กว่าในรัชกาลก่อน ๆ หลายเท่าทวีคูณ มีระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการที่ได้วางรากฐานไว้แล้ว
ในรัชกาลก่อน ๆ เอื้อให้เกิดพื้นที่เมืองสมัยใหม่ที่รองรับพลเมืองที่มีวิถีชีวิตความเป็นอยู่อย่างใหม่
ควบคู่ไปกับพื้นที่เมืองดั้งเดิมที่เป็นวิถีชีวิตวัฒนธรรมชาวน้ำ ท่ามกลางกระแสแห่งความเปลี่ยนแปลง
ตลอดช่วงรัชสมัย
บริบทสถาปัตยกรรมโลก
ในบริบทสถาปัตยกรรมโลก ช่วงรัชกาลที่ ๗ (พ.ศ. ๒๔๖๘ – ๒๔๗๗) ตรงกับช่วงคริสต์ทศวรรษ
๑๙๒๐ – ๑๙๓๐ อันเป็นช่วงที่โลกตะวันตกเกิดความเปลี่ยนแปลงอย่างมากมายมหาศาลในช่วง
ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๑ และสงครามโลกครั้งที่ ๒ ความเปลี่ยนแปลงเหล่านั้นเกิดขึ้นในบริบทของ
โลกตะวันตก และค่อยๆ ส่งอิทธิพลมาสู่สยาม ทั้งโดยตรงและโดยผ่านสถาปัตยกรรมและเมือง
อาณานิคมของมหาอำนาจชาติตะวันตกในเอเชีย เกิดเป็นบริบททางสถาปัตยกรรมที่สลับซับซ้อน ทั้งยัง
ถูกหล่อหลอมด้วยบริบทเฉพาะถิ่นของสยามเอง ทั้งสภาพภูมิอากาศ ภูมิประเทศ เศรษฐกิจ สังคม
วัฒนธรรม และวิถีชีวิตความเป็นอยู่
สถาปัตยกรรมกับการผลิตแบบอุตสาหกรรม
ความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในสถาปัตยกรรมตะวันตกที่ก่อให้เกิดสถาปัตยกรรมสมัยใหม่
(Modern Architecture) นั้นเริ่มต้นขึ้นในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ ซึ่งตรงกับรัชกาลพระบาท
สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว การปฏิวัติอุตสาหกรรมทำให้ระบบการผลิตวัสดุก่อสร้างและระบบ
การก่อสร้างอาคารกลายเป็นระบบอุตสาหกรรม เกิดวัสดุก่อสร้างใหม่ๆ เช่น เหล็กหล่อ (cast iron)
เหล็กกล้า (steel) กระจกแผ่น (plate glass) และคอนกรีตเสริมเหล็ก (reinforced concrete หรือ
1
