Page 82 - b29255_fulltext
P. 82

ภาคผนวก 3

                                         นางสนองพระโอษฐ์และนางพระก านัลในสมัยรัชกาลที่ 7

                     นางสนองพระโอษฐ์ (lady-in-waiting) หมายถึงสตรีผู้ช่วยส่วนพระองค์ในราชส านัก ซึ่งถวายการรับใช้
               แด่สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี เจ้าฟ้าหญิง หรือสตรีสูงศักดิ์ นางสนองพระโอษฐ์มักจะมีพื้น

               หลังมากจากครอบครัวที่มีฐานะทางสังคมสูงแต่มีฐานันดรต่ ากว่าสตรีที่ตนรับใช้ ซึ่งแม้ว่านางสนองพระโอษฐ์คนใด
               จะรับค่าตอบแทนหรือไม่ก็ตาม มักจะไม่ถูกพิจารณาว่าเป็นคนรับใช้หรือข้าราชบริพาร

                     นางสนองพระโอษฐ์ หมายถึงกลุ่มของสตรีผู้มีฐานะครอบครัว บรรดาศักดิ์ และต าแหน่งหน้าที่ทางการที่
               หลากหลาย ซึ่งความแตกต่างกันในฐานะ บรรดาศักดิ์ และต าแหน่งหน้าที่เหล่านี้มักจะมีเกียรติศักดิ์สูง พระบรม
               วงศานุวงศ์หญิงหรือสตรีผู้สูงศักดิ์อาจทรงสามารถเลือกนางสนองพระโอษฐ์ได้ด้วยพระองค์เองหรือไม่ก็ได้ แต่แม้ว่า

               จะทรงมีสิทธิในการเลือกนางสนองพระโอษฐ์ได้อย่างเสรี หากตามประวัติศาสตร์แล้ว การตัดสินใจดังกล่าวมักจะ
               ได้รับอิทธิพลจากองค์พระมหากษัตริย์ พระราชบิดา พระราชมารดา พระราชสวามี หรือเหล่าเสนาบดีของ
               พระมหากษัตริย์

                       การแต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์และนางพระก านัลในสมัยรัชกาลที่ 7 สะท้อนให้เห็นถึงพระราชประสงค์ที่
               ทรงจัดระเบียบแบบแผนตามแบบตะวันตก รวมทั้งประกาศวางระเบียบต าแหน่งหน้าที่ให้อยู่ภายใต้บังคับบัญชา

                                                                                             80
               ของท้าวนาง นับเป็นพระราชกุศโลบายให้มีความเชื่อมต่อระหว่างประเพณีเดิมกับประเพณีใหม่
                       ในสมัยรัชกาลที่ 7 นางสนองพระโอษฐ์เป็นสตรีมีศักดิ์ซึ่งสมรสแล้ว
               นางสนองพระโอษฐ์  (Lady in waiting) ในสมัยรัชกาลที่ 7
                       1.  คุณหญิงมโนปกรณ์นิติธาดา (นิตย์ หุตะสิงห์) ธิดาพระยาวิสูตรโกษา (ฟัก สาณะเสน) สมรสกับพระ

                          ยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์)
                       2.  คุณหญิงเนื่อง บุรีนวราฐ (เนื่อง สิงหเสนี)
                       3.  หม่อมหลวงคลอง (สนิทวงศ์) ไชยยันต์

                       4.  หม่อมพร้อย (บุนนาค) กฤดากร ณ อยุธยา
                       5.  คุณหญิงอภิบาลราชไมตรี (รื่น บุนนาค)
               นางพระก านัล(Maid of honour)ในสมัยรัชกาลที่ 7
                      1.  ม.ร.ว. พันธุ์ทิพย์ เทวกุล กราบถวายบังคมลาออกจากต าแหน่งนางพระก านัลเมื่อ 22 มีนาคม พ.ศ.
                          2471 เมื่อเสกสมรสกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุมภฎพงษ์บริพัตร

                      2.  หม่อมหลวงบัว สนิทวงศ์ กิติยากร
                      3.  นางสาวกอบแก้ว วิเศษกุล (หม่อมกอบแก้ว อาภากร)
                      4.  นางสาววรันดับ บุนนาค

                      5.  นางสาวสดับ บุนนาค
                      6.  นางสาวโพยม ณ นคร



                       80  หม่อมราชวงศ์พฤทธิสาณ ชุมพล. กุลสตรีศรีสยาม สง่างามทุกกาลสถาน (กรุงเทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า,2560),
               หน้า 64.


                                                             81
   77   78   79   80   81   82   83   84   85   86