Page 67 - b29255_fulltext
P. 67
การสถาปนาพระราชชนนี มีพระยศเป็นกรมพระเทพามาตย์ น่าจะทรงสถาปนาแต่เมื่อสมเด็จพระราช
ชนนียังมีพระชนมชีพอยู่ และเป็นราชประเพณีที่ทรงสืบทอดธรรมเนียมในสมัยอยุธยา
การเฉลิมพระยศเจ้านายฝ่ายในซึ่งเป็นราชประเพณีที่มีมาแต่สมัยอยุธยาสืบทอดต่อมาในสมัยธนบุรีนี้ เมื่อ
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงสถาปนาราชธานีแห่งใหม่ ณ กรุงรัตนโกสินทร์ และทรง
สถาปนาพระบรมราชวงศ์จักรีวงศ์ เมื่อพุทธศักราช 2325 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สอบค้นต าราราช
ประเพณีครั้งกรุงเก่าโดยเฉพาะที่เคยปฏิบัติแต่ครั้งแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าบรมโกศมาเป็นแบบอย่างของกรุง
รัตนโกสินทร์สืบมา
เฉลิมพระยศเจ้านายฝ่ายในสมัยรัตนโกสินทร์
ทุกรัชกาลมีการเฉลิมพระยศเจ้านายฝ่ายในตามโบราณราชประเพณี มีรายพระนาม ปรากฏในหนังสือ
เฉลิมพระยศเจ้านาย ดังนี้
รัชกาลที่ 1
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยา
เทพสุดาวดี )
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรี
สุดารักษ์ )
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงศรีสุนทรเทพ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงศรี
สุนทรเทพ)
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงเทพยวดี (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงเทพยวดี)
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี (พระราชชายานารี ในรัชกาลที่ ๒)
สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนศรีสุนทร (พระราชธิดาในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท)
รัชกาลที่ 2
กรมสมเด็จพระอมรินทรามาตย์ (สมเด็จพระอมรินทรา บรมราชินี)
รัชกาลที่ 3
สมเด็จพระศรีสุลาไลย (พระบรมราชชนนีในรัชกาลที่ 3)
พระเจ้าลูกเธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ (พระองค์เจ้าหญิงวิลาส)
พระเจ้าน้องนางเธอ กรมขุนกัลยาณสุนทร (พระองค์เจ้าหญิงล าภู พระราชธิดาในรัชกาลที่2)
66
