Page 66 - b29255_fulltext
P. 66
เจ้านายฝ่ายในที่ได้รับการเฉลิมพระยศสมัยอยุธยา
พระสุริโยทัย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีกระแสพระราชด าริในธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยาม
เกี่ยวกับการเฉลิมพระยศพระมเหสี ครั้งแผ่นดินสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ความว่า “เมื่อแรกก็ไม่ได้ยินออกชื่อออก
เสียง ต่อจะสิ้นพระชนม์ แต่งองค์เป็นกษัตริย์ออกไปด้วย พระสวามีในกลางทัพ ช้างข้าศึกไล่พระสวามีมา ก็ไสช้าง
ออกรับช้างข้าศึก กันช้างพระราชสวามีหนีพ้นไป ข้าศึกก็ฟันพระองค์ขาดกับคอช้าง...”
กรมหลวงโยธาทิพ
กรมหลวงโยธาเทพ
ในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีหลักฐานในพระราชพงศาวดาร กล่าวถึง เจ้านายฝ่ายในได้รับ
การเฉลิมพระยศให้ทรงกรม ชั้นกรมหลวง 2 พระองค์ คือ
กรมหลวงโยธาทิพ พระขนิษฐา
กรมหลวงโยธาเทพ พระราชธิดา
กรมหลวงโยธาเทพนั้นน่าจะทรงมีบทบาทส าคัญในพระราชส านักมาก เพราะมีหลักฐานในบันทึกราชทูต
ที่เข้ามาเจริญพระราชไมตรี ราชทูตได้เข้าเฝ้าฯ ทูลเกล้าฯ ถวายของขวัญจากราชส านักพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่ง
ฝรั่งเศส และกรมหลวงโยธาเทพได้ทรงจัดสิ่งของมีค่าพระราชทานตอบแทนกลับไปด้วย
กรมหลวงโยธาทิพและกรมหลวงโยธาเทพทรงได้รับการสถาปนาเป็นพระมเหสีในแผ่นดินสมเด็จพระเพท
ราชา แต่ยังทรงมีพระยศเป็นกรมหลวงเช่นเดิม
กรมหลวงอภัยนุชิต
กรมหลวงพิพิธมนตรี
ในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ เมื่อทรงบรมราชาภิเษกแล้ว โปรดเกล้าฯ สถาปนาหม่อมห้ามเดิม 2 คน
ขึ้นเป็นพระอัครมเหสี และพระราชมเหสี เฉลิมพระยศว่า กรมหลวงอภัยอนุชิต และกรมหลวงพิพิธมนตรี
เจ้านายฝ่ายในที่ได้รับการเฉลิมพระยศสมัยธนบุรี
กรมพระเทพามาตย์
มีหลักฐานในหมายรับสั่งการเชิญพระอัฐิสมเด็จพระพันปีหลวง กรมพระเทพามาตย์ไปบ าเพ็ญพระราช
กุศลที่วัดบางยี่เรือนอก
65
