Page 163 - kpi21190
P. 163
163
ประชาธิปไตย ความเหลื่อมล้ำ
เพิ่มคุณภาพประชาธิปไตย
ด้วย ระ ว ารสร้างพล ง
สมชัย จิตสุชน*
ความเหลื่อมล้ำมาในสังคมไทยมีการศึกษา วิจัยมา 20-30 ปี เมื่อนำ
เสนอให้ผู้มีอำนาจ มักไม่ได้รับการปฏิบัติ จึงหารากเหง้าของปัญหาที่แท้จริง
พบว่าไม่ใช่ สิ่งที่เรียกว่า technical solution แต่เป็นโครงสร้างอำนาจที่เป็นอยู่
ไม่เอื้อให้เกิดทางออกที่ดีและถูกนำไปสู่การปฏิบัติ จึงใช้กระบวนการที่อาจจะไม่ต้องไป
อิงกับอำนาจรัฐ ไม่ต้องไปบอกว่าช่วยแบ่งปันอำนาจ แต่เป็นกระบวนการที่ถ้าสังคมร่วม
กันทำแล้ว อำนาจจะเริ่มถูกกระจายขึ้นมาที่เรียกว่า empowerment ซึ่งให้ทางออกในหลาก
หลายแง่มุม จะนำไปสู่การตอบโจทย์ ในเรื่องของการกระจายอำนาจจะค่อย ๆ
มีความเท่าเทียมกันมากขึ้น จะนำไปสู่ความเท่าเทียมกันในอีกหลากมิติที่จะตามมา
กล่าวถึงความเหลื่อมล้ำกับประชาธิปไตย นิยามประชาธิปไตยคือ สังคมต้องมีคุณภาพ
เท่าเทียม บุคคลต้องมีสิทธิ ความเท่าเทียมสำคัญ เพราะเป็นส่วนที่โยงไปเรื่องความเหลื่อมล้ำ
คือ ไม่เท่าเทียม ความเท่าเทียมคือ ความไม่เหลื่อมล้ำ ความเท่าเทียมในกระบวนการกำหนด
นโยบายรัฐ เข้าไปกำหนด ไม่ใช่เข้าไปร้องขออำนาจ ตรงนี้ถ้าทำได้ เรื่องของความเท่าเทียม
ในมิติอื่น ๆ เช่น เศรษฐกิจ สังคม จะตามมาได้
ประชาธิปไตยกับความเหลื่อมล้ำ 2 เรื่องนี้มีความสัมพันธ์กันอย่างไร เรามักเชื่อว่า
ประชาธิปไตยที่ดี เหลื่อมล้ำน่าจะน้อย หรือความเหลื่อมล้ำน้อย ประชาธิปไตยน่าจะดี ในภาค
* ดร., ผู้อำนวยการวิจัย ด้านการพัฒนาอย่างทั่วถึง สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI)
