Page 298 - kpi20858
P. 298
255
การน าเสนอเรื่องราว มิได้จัดล าดับอย่างเคร่งครัด ในช่วงต้นมีเนื้อหาที่เรียงร้อยตาม
ล าดับ ทั้งนี้มีการเริ่มเรื่องราวตั้งแต่ พระพุทธเจ้าทรงบ าเพ็ญทุกรกิริยา ทรมาน ซึ่งต่อไปมีการ
แสดงพุทธประวัติในฉากตอนต่างๆ ที่ปรากฏบนผนังตอนล่างทั้ง 4 ด้าน ในพุทธประวัติดังกล่าว
ปรากฏฉากตอนส าคัญที่แสดงเรื่องราวของพระพุทธเจ้าชนะมารทั้ง 8 ครั้ง
เหตุแห่งการน าเสนอเรื่องราวตามคติพราหมณ์ผสมผสานกับคติพุทธนั้น สืบเนื่องมาจาก
คติความเชื่อแบบพราหามณ์ผูกพันกับสังคมสยามมาแต่ครั้งโบราณกาล ทั้งพระราชพิธีที่เกี่ยวข้อง
กับราชส านัก ตลอดจนความเชื่ออื่นๆ ของชาวสยามที่คติพราหมณ์-ฮินดู สนิทแนบแน่นอยู่ในสังคม
ของชาวพุทธ เมื่อพิจารณาประกอบกับค าบันทึกที่ปรากฏบนผนังด้านหลังพระประธานในพระ
อุโบสถ ซึ่งเขียนเอาไว้ว่า “ขออุทิศกุลศลนี้ถวายแด่ สมเด็จพระรามาธิบดี ศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระ
มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว” จึงสะท้อนให้เห็นว่าวัตถุประสงค์ที่ส าคัญอีกประการหนึ่งของการสร้าง
จิตรกรรมประดับผนังแห่งนี้ เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ผู้ซึ่งมีพระราชนิยมชื่นชมวรรณกรรมที่รับอิทธิพลจากคติพราหมณ์ และสิ่งนี้อาจเป็นแรงบันดาลใจ
ให้พระยาอนุศาสน์ จิตรกร เลือกที่จะเขียนภาพเทพตามคติพราหมณ์ และพระประวัติของพระ
พุทธเจ้าตามคติพุทธ ร่วมกันในพระอุโบสถวัดสามแก้ว ทั้งนี้นอกเหนือจากวัดสามแก้วแห่งนี้ พระ
ยาอนุศาสน์จิตรกร ได้เคยเขียนภาพเทพชุมนุมตามคติพราหมณ์-ฮินดูมาแล้ว ที่พระที่นั่งพิมาน
ปฐม พระราชวังสนามจันทร์ และวิหารที่วัดพระปฐมเจดีย์ เมื่อครั้งยังรับราชการถวายงานใน
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ผนังด้านล่าง (ง) บริเวณพื้นที่ว่างด้านข้างประตูและหน้าต่าง หรือบริเวณผนังรักแร้ คือมุม
ของอาคารทั้ง 4 ด้าน แม้เป็นพื้นที่ซึ่งมีขนาดเล็กและแคบ พระยาอนุศาสน์ ยังใส่ใจในรายละเอียด
ส่วนนี้ มิได้ปล่อยพื้นผนังว่างเปล่าไร้ประโยชน์ ทั้งนี้พระยาอนุศาสน์ จิตรกร ได้ใช้พื้นที่ส่วนนี้แสดง
ภาพเหล่าสิงสารราสัตว์ ซึ่งมีที่มาจากนิทานอุปมานิทัศน์ จากการส ารวจเบื้องต้นสามารถตั้งข้อ
สันนิษฐานได้ว่า เป็นตัวละครในนิทานอีสป
เมื่อกล่าวถึงนิทานอีสปนั้น เกิดจากนักเล่านิทานชาวกรีกชื่อ อีสป (Aesop) มีชีวิตราว 620-
564 ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งปรากฏกว่าได้ประพันธ์นิทานกว่าพันเรื่อง เพื่อสร้างคติสอนใจผ่านตัว
ละครที่มักเป็นสัตว์ กสิกร และเทพเจ้า ไม่ปรากฏว่าหลักฐานอย่างแน่ชัดว่า นิทานอิสปถูกเผยแพร่
เข้ามาในสยามเมื่อใด ทว่านิทานอีสปได้เป็นที่รู้จักในหมู่ชาวสยามอย่างมากในชื่อหนังสือ “อิศปปรณัม”
ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแปล และพระราชนิพนธ์โคลงสุภาษิต 4 เรื่อง คือ
ราชสีห์กับหนู บิดากับบุตรทั้งหลาย สุนัขป่ากับลูกแกะ และกระต่ายกับเต่า นอกเหนือจาก 4 เรื่อง
ดังกล่าวข้างต้นเป็นการท างานร่วมกันในหมู่นักปราชญ์คนส าคัญของยุคสมัย ได้แก่ พระเจ้าบรม
