Page 23 - kpi20470

3. การวัดระดับประชาธิปไตยท้องถิ่น :

กรอบความคิดและการสำรวจ

3.1 ประชาธิปไตย รายงานสถานการณ์

คนทั่วไปมักกล่าวกันว่า “ประชาธิปไตย คือการปกครองของประชาชน โดยประชาชน

เพื่อประชาชน” ซึ่งเป็นคำกล่าวที่พูดถึงกันอย่างแพร่หลายมากในสังคมทุกวันนี้ที่ผู้คนต่างก็เรียกร้อง
ความเป็นประชาธิปไตย สรุปแล้วประชาธิปไตยคืออะไรกันแน่? เราจึงลองค้นหาความหมายและสาระสำคัญ
ของคำว่าประชาธิปไตย กลับพบว่าประชาธิปไตยมีความหมายและสาระสำคัญที่กว้างขวาง อีกทั้ง

ยังเปลี่ยนแปลงไปตามบริบทสังคม

คำว่า ประชาธิปไตย มาจากศัพท์ภาษาอังกฤษคำว่า Democracy ซึ่งมีรากศัพท์มาจากภาษา

กรีกโบราณ คือ คำว่า Demo (หมายถึงประชาชน) + คำว่า Kratos (หมายถึงอำนาจปกครอง) เมื่อรวมกัน
แล้วเป็นคำว่าประชาธิปไตยที่มีความหมายถึง การปกครองที่ประชาชนเป็นผู้มีอำนาจปกครองผ่านการ
เลือกตั้งผู้แทนให้เข้าไปทำหน้าที่และใช้อำนาจแทนประชาชน นอกจากนี้ยังมีนักวิชาการจำนวนมาก

ได้ให้ความหมายประชาธิปไตยไว้อย่างหลากหลาย ดังเช่น Eremenko ได้อธิบายว่า ประชาธิปไตยเป็น
รูปแบบที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของการเลือกผู้แทน การมีส่วนร่วมทางการเมือง รวมถึงการมีสิทธิเสรีภาพของ

5
ประชาชน ขณะที่คำว่า ประชาธิปไตย ในสังคมไทยนั้นได้ถูกนำมายึดโยงเข้ากับบริบททางการเมืองมา
หลายยุคหลายสมัย ทำให้การนิยามคำว่าประชาธิปไตยในไทยจึงขึ้นอยู่กับกลุ่มทางการเมืองที่นำไปใช้ ส่วนที่ 1 ประชาธิปไตยท้องถิ่น : บทสำรวจความเป็นประชาธิปไตยท้องถิ่นไทย
มากกว่าจะเป็นหลักการสากลที่ยอมรับกันอย่างแท้จริง ดังนั้นจึงไม่ง่ายนักที่จะนำเสนอความหมายของ

ประชาธิปไตยที่ได้รับการยอมรับกันทั่วไป จึงนำมาสู่ประเด็นเรียนรู้สำคัญเกี่ยวกับความหมายของ
ประชาธิปไตย มีดังนี้ 6

1) ประชาธิปไตยในฐานะเป็นอุดมการณ์ (Democracy as an ideology)

ประชาธิปไตยในประเด็นนี้ หมายถึง ระบบความคิด ความเชื่อ และการให้คุณค่าในสังคมที่ให้

ยึดมั่นกับหลักการสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคของปัจเจกบุคคล รวมทั้งหลักการที่ให้ประชาชน
มีอำนาจสูงสุดในการตัดสินใจ เพื่อมุ่งให้สมาชิกของสังคมอยู่ร่วมกันอย่างเป็นสุข โดย ศ. ดร.ชัยอนันต์
สมุทวณิช ได้อธิบายถึงพื้นฐานสำคัญของอุดมการณ์ประชาธิปไตยสมัยใหม่ ประกอบด้วย
7

๏ การมีศรัทธาในความสามารถของมนุษย์ การยึดหลักเหตุผลด้วยวิธีการค้นคว้าตามแบบ
วิทยาศาสตร์ ตลอดจนการมองว่า มนุษย์สามารถทำงานร่วมมือกันเพื่อความสุขส่วนรวมได้

5 Eremenko M. (2562, สิงหาคม 5). Political
Participation. Retrieved from http://www.culturaldiplomacy.
org/academy/content/pdf/
6 อรทัย ก๊กผล. เอกสารประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรเตรียมความพร้อมสำหรับการเมืองระดับท้องถิ่น ชุดวิชา
รู้จักประชาธิปไตยท้องถิ่น, สถาบันพระปกเกล้า, หน้า 3-14.

7 สภานักพัฒนาเพื่อประชาธิปไตย. คลังบทความ ระบอบประชาธิปไตย. [ออนไลน์]. 2553. แหล่งที่มา: http://article-
spadmc.blogspot.com/2010/11/democracy-system.html [11 กันยายน 2561]

สถาบันพระปกเกล้า 11