Page 254 - kpi19909
P. 254
248
สรุปผลการศึกษา
จากการดําเนินงาน ตามโครงการสํารวจข้อมูลประเด็นความขัดแย้งจากการดําเนิน
โครงการตามแนวนโยบายของรัฐ ( Conflict Mapping Phase 2 ) เขตภาคเหนือ ซึ่งมีวัตถุประสงค์
หลักในการสํารวจ ศึกษา จัดเก็บ และรวบรวมข้อมูลประเด็นความขัดแย้งที่เกิดจากหรือมีผลมาการ
ดําเนินโครงการพัฒนาต่างๆตามแนวนโยบายของรัฐ ในเขตภาคเหนือ โดยมุ่งศึกษาประเด็นความ
ขัดแย้งที่เกิดจาก หรือมีผลมาการดําเนินโครงการพัฒนาต่างๆตามแนวนโยบายของรัฐ ในพื้นที่ 16
จังหวัดในเขตภาคเหนือ จังหวัดละ 5 ประเด็น รวมทั้งสิ้น 80 ประเด็นความขัดแย้ง อันมีองค์ความรู้
ด้านฐานข้อมูลประเด็นความขัดแย้งที่เกิดจากหรือมีผลมาการดําเนินโครงการพัฒนาต่างๆตาม
แนวนโยบายของรัฐ ในพื้นที่เขตภาคเหนืเป็นผลสัมฤทธ์สูงสุดตามที่ได้คาดหวังไว้
เมื่อวิเคราะห์ข้อมูลประเด็นความขัดแย้งจากการดําเนินโครงการตามแนวนโยบายของรัฐ
เขตภาคเหนือ ด้วยมุมมองเชิงวิพากษ์ ตามกรอบแนวคิดเรื่อง “วาทกรรม” (Discourse) ของมิเชล ฟู
โกต์ (Michel Focault) ร่วมกับแนวคิดเรื่อง “การครองอํานาจนํา” (Hegemony) ของอันโตนิโอ กรัม
ชี่ (Antonio Gramsci) จะพบว่า
จากการศึกษา พบว่า ปัญหาที่สําคัญประการหนึ่งของการกําหนดแนวนโยบายในการ
พัฒนาประเทศในหลายๆ นโยบาย ที่ส่งผ่านออกมาในรูปของโครงการพัฒนาต่างๆ นั้น เป็นไปใน
ลักษณะการเป็นกลไกของรัฐ (State Apparatus) เพื่อให้ได้มาซึ่งอํานาจนําในการบริหารประเทศ
ทั้งนี้ กระบวนการดังกล่าวไม่ได้เป็นไปในลักษณะของนโยบายแบบสั่งการ (Top - down) เพียง
อย่างเดียว หากแต่รัฐยังใช้ “วาทกรรมการพัฒนา” (Discourse) เพื่อทําหน้าที่ในการส่งต่อ “ความรู้/
ความจริง” ที่สร้างขึ้นเพื่อให้เกิดความหมาย คุณค่า กฎเกณฑ์ เงื่อนไข ซึ่งมีผลต่อการควบคุมสังคม
สถาบัน รวมทั้งปัจเจกบุคคลในพื้นที่การพัฒนานั้นให้เข้าใจไปในทิศทางที่รัฐต้องการ ดังจะเห็นจาก
กลไกของรัฐที่ส่งผ่านอํานาจในการบริหารประเทศ ผ่านพระราชกิจจานุเบกษา ตราพระราช
กฤษฎีกาการจัดการทรัพยากรป่าไม้ของรัฐ แนวคิดการแยกคนออกจากป่า นโยบายการออก
ประทานบัตรเหมืองแร่ การทําโรงงานขยะชีวมวล ฯลฯ เป็นต้น ในขณะที่อีกด้านหนึ่งก็เป็นกลไกที่จะ
ช่วยให้เกิดการยอมรับ (Consent) ในนโยบายหรือโครงการพัฒนานั้นๆ ในหมู่ประชาชนโดย
ปราศจากการโต้แย้ง
อย่างไรก็ตาม การดําเนินนโยบายการพัฒนาที่ไม่ได้มีพื้นฐานมาจากความต้องการ หรือ
การมุ่งแก้ไขปัญหาที่แท้จริงของประชาชน อีกทั้งยังขาดการมีส่วนร่วมของประชาชนตั้งแต่แรกเริ่ม
โครงการ นับเป็นจุดเริ่มต้นของความขัดแย้งที่เริ่มแฝงตัว (Latent Conflicts) มากับนโยบาย หรือ
โครงการพัฒนาของรัฐที่ไม่ตอบสนองสภาพปัญหา และความต้องการที่แท้จริงของประชาชน
(Structure Conflicts) และเมื่อนโยบาย หรือ โครงการนั้นๆ เดินทางลงสู่ท้องถิ่น แบบขาดการมีส่วน
ร่วมของประชาชน ขาดช่องทางการสื่อสาร หรือการร่วมคิดเห็น ดําเนินการ และตัดสินใจ ทําให้รัฐ
