Page 36 - kpi12821
P. 36
แนวทางปรับปรุงกฏหมายเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมือง
ไว้ในตราสารด้านสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศหลายฉบับที่ประเทศไทยเป็นภาคี อาทิ
กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (International
Covenant on Civil and Political Rights) ฉะนั้น การพิจารณาขอบเขตการคุ้มครอง
เสรีภาพดังกล่าวจะจำกัดอยู่ภายใต้กรอบรัฐธรรมนูญไทยเท่านั้นมิได้ หากแต่ต้องขยาย
การพิจารณาให้ครอบคลุมถึงพันธกรณีระหว่างประเทศที่ผูกพันประเทศไทยด้วย
ด้วยเหตุนี้ แม้หลักเกณฑ์การยุบพรรคการเมืองบางข้อได้ปรากฏในรูปบทบัญญัติ
รัฐธรรมนูญ แต่ก็อาจพิเคราะห์ได้ว่า บทบัญญัติดังกล่าวละเมิดพันธกรณีระหว่าง
ประเทศที่ประเทศไทยเป็นภาคีได้ 1
นอกจากนี้ กระบวนการพิจารณาให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพและยุบ
พรรคการเมืองทั้งในชั้นคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) และในชั้นศาลรัฐธรรมนูญ
ก็เกิดปัญหาทางปฏิบัติหลายประการ จนนำไปสู่ข้อสงสัยว่า กระบวนการดังกล่าวมีหลัก
เกณฑ์ที่ประกันความเป็นธรรมแก่พรรคการเมือง กรรมการบริหารและสมาชิก
พรรคการเมืองที่ได้รับผลกระทบมากน้อยเพียงไร สอดคล้องกับสิทธิที่จะได้รับการ
พิจารณาอย่างเป็นธรรมตามที่รัฐธรรมนูญไทยและกติการะหว่างประเทศรับรองไว้
หรือไม่
ไม่เพียงเท่านั้น ผลทางกฎหมายของยุบพรรคการเมืองทั้งที่มีต่อพรรคการเมือง
เช่น การห้ามใช้ชื่อหรือสัญลักษณ์ของพรรคการเมืองที่ถูกยุบไปแบบเด็ดขาดถาวรโดย
ไม่มีการจำแนกแยกแยะตามระดับความร้ายแรงของมูลเหตุแห่งการยุบพรรค และผลที่
มีต่อกรรมการบริหารพรรคการเมืองเช่น การถูกห้ามมิให้เข้าชื่อจัดตั้งพรรคการเมือง
ใหม่และห้ามเป็นกรรมการบริหารพรรคการเมืองอื่น หรือถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งเป็น
เวลา 5 ปี ก็มีแง่มุมข้อพิจารณาทางกฎหมายหลายประการที่จำเป็นต้องศึกษาวิเคราะห์
โดยละเอียด
และท้ายที่สุด สมควรพิจารณาอีกว่า มาตรการทางเลือกอื่นๆ เช่น การเลิกหรือ
ลดเงินอุดหนุนพรรคการเมืองที่พรรคการเมืองนั้นๆ พึงได้รับ การสั่งให้พรรคการเมือง
ยุติการดำเนินการที่ขัดต่อกฎหมาย หรือการให้กรรมการบริหารพรรคที่มีส่วนรู้เห็น
ในการกระทำความผิดพ้นจากตำแหน่ง ให้ถูกตัดสิทธิเลือกตั้งและสิทธิทางการเมืองอื่น
ให้ต้องรับผิดทางแพ่งหรือถูกดำเนินคดีอาญา มีความเหมาะสมหรือไม่เพียงไรที่จะนำมา
ใช้ทดแทนการทำให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพหรือการยุบพรรคการเมือง
1 โปรดดู รัฐธรรมนูญ 2550, ม. 257; และบทที่ 2 สภาพปัญหาหลักของการยุบพรรคการเมืองไทย
ในหัวข้อ 2.2 น. 51 – 55.
