Page 25 - kpiebook67014

ทรัพยากรธรรมชาติ การแต่งกาย ชุมชนบ้านไม้เก่า ถนนคนเดิน วัด แหล่งท่องเที่ยวที่ส าคัญ การแสดงพื้นเมือง
การละเล่นพื้นบ้าน

3) ทุนวัฒนธรรมที่เป็นสถาบัน (institutionalization state) ได้แก่ ประเพณีส าคัญของชุมชนในแต่
ละเดือน หรือประเพณี ฮีต 12 คอง 14 เช่น ประเพณีใส่บาตรข้าวเหนียว ประเพณีข้าวพันก้อน ประเพณีแห่น้ า
เป็นต้น สอดคล้องกับข้อค้นพบจากการสัมภาษณ์ที่ว่า วัฒนธรรมของคนเชียงคานเรียกว่า ฮีต 12 (tradition) คอง
14 (norm) ซึ่งแตกออกมาเป็นข้อย่อยได้อีก แต่เชียงคานกับเมืองเลยมีวัฒนธรรมต่างกัน เชียงคานนิยมน าศพไว้ที่

บ้านไม่นิยมน าไว้ที่วัดเพราะยึดถือความกตัญญู ไม่มีการกินเหล้าในงานศพ ส่วนที่เมืองเลยหรือแถบอีสานใต้ต่างกัน
เพราะนิยมให้ตั้งศพนานสัก 15 วัน เพื่ออยู่เป็นเพื่อนศพ หรือพื้นที่อื่นมี ฮีต 12 คอง 14 เหมือนกัน แต่พิธีกรรม
อาจจะไม่เหมือนกัน เช่น ท าบุญหลวง บุญสงกรานต์ บุญเดือนหก บุญเดือน 7 ที่ท าบุญกับผี เดือน 10 บุญห่อ
ข้าวสาร เพื่อข้าวใหม่เดือน 11 ซึ่งประเพณี 12 เดือน ส่วนใหญ่จะเป็นพิธีกรรมเกี่ยวกับน้ า (01 [สัมภาษณ์], 26

กรกฎาคม 2566)
จะเห็นได้ว่า ทุนทางวัฒนธรรมของเชียงคานมีความหลากหลายและครอบคลุมทั้งทุนวัฒนธรรมที่อยู่ในตัว
บุคคล ทุนวัฒนธรรมที่เป็นรูปธรรม และทุนวัฒนธรรมที่เป็นสถาบัน สะท้อนให้เห็นถึงคุณค่าของสังคมและวิถีชีวิต
ที่เป็นอัตลักษณ์ของเชียงคาน ที่ฝังอยู่ในตัวชุมชนและสืบทอดรุ่นสู่รุ่นมาจนถึงปัจจุบัน และสามารถต่อยอดท าให้

เกิดประโยชน์ต่อคนในพื้นที่ทั้งเชิงเศรษฐกิจและสังคมได้ โดยเฉพาะในด้านเศรษฐกิจ
4.1.2 อนาคตของเชียงคานที่อยากเห็นโดยใช้ทุนทางวัฒนธรรมที่มี
ในประเด็นนี้เป็นการชวนผู้เข้าร่วมมองภาพไปข้างหน้าว่า อนาคตของเชียงคานที่อยากเห็นโดยใช้ทุนทาง

วัฒนธรรมที่มีในเชียงคาน ผลการระดมความคิดเห็นโดยส่วนใหญ่พบว่า ผู้เข้าร่วมอยากเห็นว่า คนเชียงคาน
สามารถก าหนดอนาคตของชุมชนตนเองได้ โดยไม่มีคนภายนอกมาเป็นผู้ก าหนด สามารถออกแบบธรรมนูญเมือง
หรือกติกาของสังคมได้ ขณะเดียวกันอยากเห็น เชียงคานมีการรักษาและสืบสานวิถีชีวิตและวัฒนธรรมประเพณี
อันดีงามของเชียงคานไว้ เช่น บ้านไม้โบราณ การตักบาตรข้าวเหนียว การเล่นสะบ้า ภาษาพูดพื้นบ้าน ร้องเพลง
โบราณ เซิ้งกลองยาว การแต่งกายแบบชาวเชียงคาน การรดน้ าด าหัววันสงกรานต์ พิธีกรรมการหาปลา การท าผา

สาดลอยเคราะห์ งานหัตกรรมพื้นบ้าน ท าเครื่องจักสาน สานฮวด ธงโบราณท าจากฝ้ายพื้นบ้าน จักตอกไม้ไผ่
หม่องผ้า ขนมพื้นบ้าน อาหารพื้นเมือง เป็นต้น โดยที่วิถีชีวิตและวัฒนธรรมเหล่านี้บางส่วนเริ่มสูญหายไปจาก
ชุมชนและนับวันจะหายติดตัวไปกับผู้คนที่ล้มหายตายจากไป จึงอยากให้มีการฟื้นฟูมรดกทางวัฒนธรรมและภูมิ

ปัญญาพื้นบ้าน เช่น ขนมพื้นบ้าน อาหารพื้นเมือง ประเพณี อีกทั้งต้องการให้เด็กและเยาวชนได้เรียนรู้อดีตที่
ภาคภูมิของชุมชนและเป็นผู้สืบทอดสิ่งดี ๆ เหล่านี้ของเชียงคานให้คงอยู่ต่อไป เช่น สามารถพูดภาษาไท-เชียง
คานได้ สามารถท าอาหารพื้นบ้านได้ เป็นต้น นอกจากนี้ อยากเห็นเชียงคานมีการพัฒนาอย่างยั่งยืน ที่ท าให้สังคม
และเศรษฐกิจในชุมชนสามารถเติบโตได้อย่างยั่งยืน

4.1.3 กิจกรรมที่ต้องท าเพื่อน าไปสู่อนาคตของเชียงคานที่อยากเห็น
สิ่งที่ทุกภาคส่วนในเชียงคาน ทั้งคนเชียงคานเอง เทศบาล และหน่วยงานภายนอกอื่น ๆ ต้องร่วมกันท า
เพื่อให้อนาคตของเชียงคานที่อยากเห็นโดยใช้ทุนทางวัฒนธรรมที่มี เกิดความส าเร็จได้ตามนั้น ผลการระดมความ
คิดเห็นพบว่า

1) กิจกรรมที่คนในชุมชนสามารถท าได้เอง คือ การมีจิตอาสาเห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมและให้ความ
ร่วมมือกับชุมชน รักษาความสะอาดและเก็บขยะของครัวเรือน รวมถึงร่วมสืบสานวัฒนธรรมประเพณีของชุมชน
2) กิจกรรมที่คนในชุมชนร่วมกับเทศบาล คือ การท าความสะอาดชุมชน สืบสานวัฒนธรรมประเพณี
ส่งเสริมการท่องเที่ยว สร้างแหล่งข้อมูลและการเรียนรู้ จัดระเบียบถนนคนเดิน และก าหนดกฎกติกาของชุมชน

- 22 -