Page 70 - kpiebook61002
P. 70
เรื องผลของการไกล่เกลี ยนั น แม้จะตกลงกันได้แล้วก็ไม่ได้ทําให้ความผิดทางอาญาที ได้ไกล่เกลี ยกันแล้วนั น
ระงับไป อาจมีการฟ้ องร้องกันได้อีก ซึ งย่อมแสดงว่าการไกล่เกลี ยนั นไม่ได้มีผลบังคับตรงตามเจตนารมณ์
ของคู่กรณีที ต้องการให้ข้อพิพาทสิ นสุดลงเมื อตกลงกันได้โดยความสมัครใจแล้ว (ชญานันทน์ ล้อมณี
นพรัตน์, YZZj, น. PPY-PPZ)
เนื อหาของบทนี เป็นผลการสํารวจที เกี ยวข้องกับยุติธรรมชุมชนในสปป.ลาวจากเอกสารชั นรอง
เป็นงานวิจัยที เกี ยวข้องเป็นส่วนใหญ่ สําหรับเนื อหาบทต่อไป เป็นผลการศึกษายุติธรรมชุมชนในสปป.ลาว
โดยเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์กลุ่มเจ้าหน้าที และผู้นําชุมชนที ปฏิบัติงาน รวมทั งศึกษาจากเอกสารชั นต้น
ประกอบกัน เช่น คําสั งนายกรัฐมนตรี ข้อตกลงกระทรวงยุติธรรม และคู่มือที เกี ยวข้อง ซึ งเป็นเอกสารภาษา
ลาวที คณะวิจัยได้รับจากผู้ให้สัมภาษณ์
,., ยุติธรรมชุมชนไทยในอดีต
ยุติธรรมชุมชนในประเทศไทย นับว่ามีบทบาทอย่างมากในอดีตในการไกล่เกลี ยความขัดแย้ง อย่าง
เจ้าโคตร หรือโต๊ะครู สําหรับเจ้าโคตรเป็นผู้ใหญ่ในตระกูลหรือของแต่ละกลุ่มของตระกูล ที มีความสําคัญใน
วัฒนธรรมภาคอีสาน มีบทบาทหน้าที สั งสอน เลี ยงดูลูกหลาน ให้คําแนะนํา ให้คําปรึกษา ให้สติความคิด
ปฏิบัติหน้าที เกี ยวกับพิธีกรรมและประเพณีอันดีให้ลูกหลานได้เห็น ไกล่เกลี ยประนีประนอมกรณีพิพาทที
เกิดขึ นในสังคมและชุมชน ให้เกิดความปลอดภัยอยู่ร่วมกันได้อย่างมีสุขสันติ แก้ไขปัญหาข้อขัดข้องต่าง ๆ
ที เกิดขึ นในสังคม ทําหน้าที แบ่งปันมรดกให้แก่ลูกหลานอย่างเป็นธรรม ปกป้ องคุ้มครองลูกหลานให้อยู่ใน
สังคมอย่างมีความสุข ฯลฯ ผู้ที จะเป็นเจ้าโคตรมีลักษณะหลายประการ ได้แก่ เป็นญาติผู้ใหญ่ของแต่ละ
ตระกูลที เคารพนับถือ มีความซื อสัตย์ สุจริต ยุติธรรม ไม่ดื มสุรา ไม่สูบบุหรี ยึดมั นในศีลธรรมอันดี
ประชาชนทั วไปในหมู่บ้านก็เคารพ ระบบเจ้าโคตรในอดีตใช้ได้ผลดีเพราะคนอีสานนับถือผู้อาวุโส เมื อมีการ
เจ็บไข้ได้ป่วย เกิดการขัดแย้งในครอบครัว การแบ่งทรัพย์มรดก ฯลฯ จะต้องมีการเชิญญาติผู้ใหญ่มาพูดคุย
กันเพื อไกล่เกลี ยให้คืนดีหรือเป็นที ยุติกัน บางครั งเจ้าโคตรมีบทบาทมากกว่ากฎหมายมรดกของบ้านเมือง
(อุดม บัวศรี, YZ[i, อ้างใน วันชัย วัฒนศัพท์, 2553)
นอกจากนี ประเทศไทยในอดีต ยังมีระบบ “โต๊ะครู” เป็นระบบการจัดการความขัดแย้งด้วยการ
เจรจาไกล่เกลี ยในหมู่บ้านเช่นกัน ดังกรณีหมู่ 8 ตําบลนาประดู่ อําเภอโคกโพธิ จังหวัดปัตตานี หรือใน
ภาคเหนือก็มีการใช้ “แก่เหมือง แก่ฝาย” ในการแก้ปัญหาข้อขัดแย้งจากการใช้นํ า แต่ในปัจจุบันระบบการ
แก้ปัญหาแบบดั งเดิมของไทยลดความสําคัญลงเพราะขาดความน่าเชื อถือ ประกอบกับมีระบบยุติธรรม
กระแสหลักที เป็นที ยอมรับโดยกฎหมายออกมา ดังข้อค้นพบของ อุดม บัวศรี ที ว่า เจ้าโคตรมีข้อบกพร่องที
ทําให้ถูกลดความสําคัญลงไป ได้แก่ ความลําเอียงไม่ยุติธรรม มีผู้ตอบคิดเป็นร้อยละ 21 นอกจากนี ผู้ตอบ
61
