Page 29 - b29256_Fulltext

2.2 การเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างหน่วยงาน บุคลากรและงบประมาณ

การแบ่งโครงสร้างหน้าที่ของหน่วยงานต่างในกรมสาธารณสุขเมื่อแรกตั้งในวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2461
นั้น เหมือนจะรับเอาบทบาทหน้าที่ของกรมประชาภิบาลที่เปลี่ยนชื่อมาจากกรมพยาบาลเดิมมาเปลี่ยนชื่อขึ้นอีกครั้งว่า

กรมสาธารณสุข ความตั้งใจเดิมที่ตั้งขึ้นก็เพื่อรวมหน่วยงานด้านสาธารณสุขให้เป็นหนึ่งเดียวทั่วทั้งประเทศ แต่ติดตรงที่

กระทรวงนครบาลที่มีพระยายมราชขุนนางผู้ใหญ่ยังไม่ยอมให้แยกหน่วยงานด้านการสาธารณสุขของนครบาลไปขึ้นกับ
กรมสาธารณสุขจึงต้องรอเรื่อยมา โดยโครงสร้างของกรมสาธารณสุขเมื่อแรกตั้งประกอบด้วย 5 กอง ได้แก่ 1)

กองบัญชาการ ดูแลด้านการเงิน จัดระเบียบบริหารงานและธุรการ ตลอดจนงานผลิตยา 2) กองศึกษา มี 3 แผนก คือ
แผนกศึกษา แผนกห้องสมุดและพิมพ์จำหน่าย แผนกการศึกษาพิเศษดูเรื่องทำงานร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ งาน

เกี่ยวกับมารดาและทารก 3) กองกำกับการโรคระบาด 4) กองตรวจการสาธารณสุข แบ่งเป็น แผนกตรวจการที่รายงาน

58
เกี่ยวกับกิจการกรมและแผนกสถิติพยากรณ์ชีพ 5) กองตรวจการบำบัดโรค ดูแลโรงพยาบาลทั่วไปและเฉพาะทาง
ต่อมาในปี พ.ศ. 2465 จึงได้ปรับปรุงการบริการงานของกรมสาธารณสุขขึ้นอีกครั้ง โดยแบ่งออกเป็น 6 กอง

คือ กองบัญชาการ กองสุขาภิบาล กองโอสถศาลารัฐบาล กองบุราภิบาลและกองยาเสพติดให้โทษ จะเห็นได้ว่า
โครงสร้างการบริการงานจะคล้ายเดิมเพียงแต่มีการเปลี่ยนชื่อใหม่ไปบ้าง แต่ที่เพิ่มมาอย่างชัดเจนคือกองยาเสพติดให้

โทษที่ตั้งมาเพื่ออนุวรรตตามข้อตกลงระหว่างประเทศที่สยามไปเจรจาประชุมตกลงให้มีการควบคุมยาเสพติดตามแบบ

59
อารยประเทศในช่วงเวลาดังกล่าว
ในช่วงที่รัชกาลที่ 7 ขึ้นครองราชย์นั้นมีหลักฐานการแสดงการแบ่งหน่วยงานกรมสาธารณสุขใน

กระทรวงมหาดไทยในขณะนั้น โดยมีทั้งหมด 11 กอง ประกอบด้วย 1) กองบัญชาการ 2) กองที่ปฤกษา 3) กอง

บรรณาธิการ 4) กองการเงิน 5) กองยาเสพย์ติดให้โทษ 6) กองโอสถศาลารัฐบาล 7) กองสุขภาพ (มีแผนกตรวจการ
และสถิติและกองตรวจการและท่องเที่ยว) 8) กองบุราภิบาล 9) กองวิศวกรรม 10) กองแพทย์สุขาภิบาลแห่งพระนคร

60
11) กองส่งเสริมสุขาภิบาล โดยในรายงานกรมสาธารณสุขปี 2468 นั้นก็ปรากฏว่ามีการกล่าวถึงการโอนกองแพทย์
สุขาภิบาลแห่งพระนครมารวมไว้ในกรมสาธารณสุขซึ่งมาสำเร็จในปี 2468 หลังจากตั้งกรมมาได้ 7 ปีแล้วจึงสำเร็จลง ได้
61
ทำให้ “การเปลี่ยนแปลงทั้งนี้นับว่าเป็นการก้าวหน้าอันหนึ่ง ซึ่งจะช่วยให้การสาธารณสุขดำเนินไปโดยสะดวกยิ่งขึ้น”
หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองได้ปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดินให้มี 3 ระดับคือ ราชการบริหารส่วนกลาง
ส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่นอย่างชัดเจนและมีประสิทธิภาพในการดำเนินงานเลยมีการแบ่งส่วนกรมราชการ

58 สุกิจ ด่านยุทธศิลป์, “การสาธารณสุขแบบสมัยใหม่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2453-
2468),” (วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตประสานมิตร, 2533),
หน้า 105.
สุกิจ ด่านยุทธศิลป์, “การสาธารณสุขแบบสมัยใหม่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2453-
59
2468),” หน้า 105-106.
60 ทำเนียบข้าราชการกระทรวงมหาดไทยแลหัวเมือง พ.ศ. 2469 (พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, 2469), หน้า 6-
17.

61 รายงานกรมสาธารณสุขประจำปีพุทธศักราช 2468 (กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์อักษรนิติ, 2470), หน้า 3.
28