Page 25 - kpi21662
P. 25
การประเมินผลลัพธ์ทางสังคมและผลตอบแทนทางสังคม 3
การประเมินผลลัพธ์ทางสังคม (Social Impact Assessment:
SIA) เป็นการประเมินความสามารถในการบรรลุวัตถุประสงค์ของโครงการ
เช่น การดำเนินโครงการสามารถเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้หรือไม่
ผลกระทบภายนอกที่เกิดขึ้นเป็นผลกระทบเชิงบวกหรือเชิงลบ รวมทั้ง
การหาวิธีการเพื่อเพิ่มหรือลดผลกระทบที่เกิดขึ้น เป้าหมายของโครงการ
ทางสังคมมักจะมีลักษณะเป็นนามธรรม เช่น โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิต
ผู้สูงอายุ เพื่อส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีความรู้ด้านการส่งเสริมสุขภาพและดูแล
ตนเองในเบื้องต้นได้ แต่ไม่ได้ระบุเป้าหมายรูปธรรมที่ชัดเจนที่จะสามารถ
ประเมินความก้าวหน้าได้ ซึ่งอาจจะเป็นจำนวนผู้สูงอายุที่มีการเปลี่ยนแปลง
ทางด้านสุขภาพที่ดีขึ้น หลังจากได้เข้าร่วมโครงการ ดังนั้น ผลลัพธ์ทาง
สังคม (Social Impact) จึงสะท้อนถึงคุณค่าที่เกิดจากการดำเนินโครงการ
ซึ่งต้องสอดคล้องกับความต้องการของกลุ่มเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของ
โครงการที่กำหนดไว้ คู่มือการประเมินผลลัพธ์ทางสังคมของโครงการพัฒนาท้องถิ่น
การประเมินต้องมีการทบทวนเป้าหมายของโครงการและผู้มีส่วนได้
ส่วนเสีย ดังนั้นการประเมินผลลัพธ์ทางสังคมจะเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้
ผู้ดำเนินโครงการทราบว่า เมื่อดำเนินโครงการนั้นแล้ว ทำให้เกิด
การเปลี่ยนแปลงอย่างไรในสังคม และทำให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นผลของ
กิจกรรมในโครงการมากน้อยเพียงใด รวมทั้งผลการประเมินจะช่วย
ในการวิเคราะห์และจัดลำดับความสำคัญในการตัดสินใจเรื่องต่าง ๆ ได้
การประเมินผลโครงการควรมีการพิจารณาก่อนว่า โครงการ
ดังกล่าวมีความเหมาะสมกับการประเมินผลลัพธ์และผลตอบแทนทาง
สังคมหรือไม่ เนื่องจากเป็นการประเมินแบบ “ล่างขึ้นบน” (Bottom-up)
ต้องมีการเก็บข้อมูลฐานและข้อมูลปฐมภูมิจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
3 ประยุกต์จาก สฤณี อาชวานันทกุล และภัทราพร แย้มละออ. (2560).
สถาบันพระปกเกล้า 1
