Page 38 - kpi21298
P. 38
ครรลองครองธรรม นอกจากนี้ค าว่า การบริหารจัดการที่ดี สามารถน าไปใช้ได้ทั้งภาครัฐ และภาคเอกชน
โดย “ธรรม” ที่กล่าวข้างต้น ไม่ได้มีความหมายเพียงแค่หลักธรรมทางศาสนา หมายรวมถึง ศีลธรรม
คุณธรรม จริยธรรมและความถูกต้อง ชอบธรรมทั้งปวง ซึ่งวิญญูชนพึงมีและพึงปฏิบัติ อาทิ ความ
โปร่งใสตรวจสอบได้ การปราศจากการแทรกแซงจากองค์กรภายนอก เป็นต้น ในขณะที่ ปธาน สุวรรณ
มงคล (2558) ได้กล่าวว่า ธรรมาภิบาลเป็นบริหารการปกครองที่มุ่งประโยชน์สูงสุดของประชาชนและ
ประเทศชาติโดยยึดหลักเหตุผลและความเป็นธรรม กล่าวอีกแง่มุมหนึ่ง ธรรมาภิบาลเป็นทั้งหลักการ
(Principle) และแนวทาง (Guideline) ส าหรับการปฏิบัติให้เป็นไปตามหลักที่ก าหนด
ประเทศไทยได้ให้ความส าคัญกับการน าแนวคิดธรรมาภิบาลมาปรับใช้ในระบบราชการอย่าง
จริงจัง นับตั้งแต่ พ.ศ. 2538 ซึ่งเป็นช่วงที่ประเทศไทยได้รับแรงผลักดันอย่างมากจากกระแสโลกาภิวัตน์
ปัญหาเศรษฐกิจและสังคม รวมถึงสภาวะการแข่งขันทางการค้าระหว่างประเทศในภูมิภาค ประเทศไทย
จึงจ าเป็นต้องพัฒนา ปฏิรูปโครงสร้าง และวิธีการปฏิบัติของภาครัฐให้มีประสิทธิภาพอย่างจริงจังและ
ต่อเนื่อง ดังนั้น จึงได้มีการศึกษาและน าแนวคิดของธรรมาภิบาลมาผสมผสานกับรูปแบบการปกครองที่
ใช้อยู่ และมีการผลักดันให้เป็นหลักในการสร้างการปกครองที่ดีของประเทศ (คณะกรรมการยุทธศาสตร์
ชาติ, 2561) ปัจจุบัน หลักธรรมาภิบาลเป็นหลักที่ปรากฏในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช 2560 ที่ได้ให้ความส าคัญกับเรื่องของการมีกลไกในการปฏิรูปประเทศและการมียุทธศาสตร์
ชาติที่จะน าประเทศไปสู่สังคมมั่นคง มั่งคั่งและยั่งยืน ในการบริหารประเทศจะต้องอยู่บนพื้นฐานของ
ความร่วมมือของทุกภาคส่วน ยึดมั่นในหลักสุจริต หลักสิทธิมนุษยชน และหลักธรรมาภิบาล รวมทั้ง
ภาครัฐจะต้องมีกลไกในการป้องกันตรวจสอบและขจัดการทุจริต โดยผู้บริหารต้องมีคุณธรรมจริยธรรม
และธรรมาภิบาลขณะที่ภาคประชาชนจะต้องเข้ามามีส่วนร่วมทุกขั้นตอน (ปธาน สุวรรณมงคล, 2558)
ทว่า การบริหารจัดการภาครัฐไทยที่ผ่านมาในอดีตนั้นให้ความส าคัญกับการน าแนวคิดการ
บริหารงานแบบระบบราชการ กล่าวคือ การให้ความส าคัญกับการก ากับควบคุม สายการบังคับบัญชา
ประชาชนมีส่วนร่วมทั้งในการก าหนดนโยบาย การน านโยบายไปปฏิบัติ และการติดตามประเมินผลใน
ขอบเขตที่จ ากัด โดยการบริหารจัดการภาครัฐไทยได้ให้ความส าคัญกับการจัดบริการสาธารณะโดยผ่าน
กลไกของหน่วยงานของรัฐเพียงอย่างเดียว ส่วนราชการท าหน้าที่วางแผน จัดองค์กร จัดหาบุคคลากร
สั่งการ ประสานงาน จัดท างบประมาณ และรายงานผลการท างาน ซึ่งเป็นรูปแบบการด าเนินงานที่
องค์การภาครัฐต่างด าเนินการเป็นปกติ ภาครัฐไม่สามารถแก้ไขปัญหาที่เข้ามาท้าทาย ปัญหาต่าง ๆ ใน
สังคมไทยจึงยังคงสะสมและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ (สมชาย
น้อยฉ ่า, นิคม เจียรจินดา และชัซวลิต เลาหวิเชียร, 2559: 38) อย่างไรก็ตาม แม้ว่าที่ผ่านมาประเทศ
ไทยจะได้มีการปรับเปลี่ยนระบบบริหารจัดการภาครัฐอย่างต่อเนื่อง โดยพยายามน าแนวคิดใหม่ ๆ
เข้ามาใช้เป็นหลักในการบริหาร แต่จากการวิเคราะห์สถานการณ์ของประเทศไทยโดยคณะกรรมร่าง
ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2560 (2560: 54-56) กลับพบว่า การด าเนินงานและบริหารจัดการภาครัฐยังคง
2
โครงการวิจัยพัฒนาฐานข้อมูลองค์ความรู้ด้านธรรมาภิบาล (Phase 2)
